Gerçek bölümde dönüm noktası

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) temmuzda Şubat 2011’den bu yana en yüksek düzeye geldi. 

Koronavirüs salgını nedeniyle kesimde yaşanan daralmanın akabinde haziranda başlayan toparlanma temmuzda hızlandı. İstanbul Sanayi Odası (İSO) için IHS Markit tarafından derlenen endeks, mart – mayıs devrinde dalın sert biçimde daraldıktan sonra temmuzda Şubat 2011’den bu yana en yüksek büyümeyi kaydettiğini gösterdi.

Eşik bedel olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, haziranda 53.9 kıymetini alan manşet PMI, temmuzda 56.9 oldu. PMI üzerindeki belirleyici göstergelerden üretim ve yeni siparişler keskin büyüme gösterirken şirketler yeni işe alımlarla kapasite sınırlamalarını aşmaya çalıştıklarına işaret ettiler.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Twitter hesabından endeksteki yükselişe dikkati çekerek, şu açıklamayı yaptı:

“Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) temmuz ayında 56.9 düzeyinde gerçekleşti. Bu tarihi bir dönüm noktası: Şubat 2011’den bu yana en yüksek düzey. Böylelikle yılın ikinci yarısına ait müspet beklentilerimiz güçleniyor.”

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Twitter hesabından PMI verisine ait, “Reel bölüm temmuzda sürat kazandı. Ekonomik itimat ve kapasite kullanımından sonra, İSO İmalat Sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi de yükseldi. Şubat 2011’den bu yana endekste en yüksek seviyeyi görerek pek çok ülkeden olumlu ayrıştık. Üretim cephesinde beklentiler olumlu” dedi.

Toparlanma güçleniyor

IHS Markit Iktisat Yöneticisi Andrew Harker, yılın ikinci yarısının başlangıcına ait PMI bilgilerinin, Kovid-19 kaynaklı daralmanın akabinde toparlanmanın güçlendiği istikametinde iyimserlik sağladığını belirterek, şunları kaydetti:

“Faaliyet şartlarının kademeli olarak olağana dönmesiyle üretim ve yeni siparişlerde güçlü artışlar gözlendi ve hatta kapasite baskılarının oluştuğu tarafında sinyaller ortaya çıktı. PMI bilgileri, Türk imalat kesiminin birçok alanda gözle görülür bir toparlanma içinde olduğuna işaret etti.”

Bu yılın en iyi ihracat sayısı

Türkiye’nin ihracatı temmuzda 15 milyar doları aştı. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sonrası ihracattaki toparlanma temmuzda da hızlanarak sürdü. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, temmuz ihracatının hazirana nazaran yüzde 11.5 artışla 15 milyar 12 milyon dolar olduğunu bildirdi.

İhracatın Kovid-19 salgını öncesi düzeylerini de aşarak 2020 yılının en yüksek bedeline ulaştığına dikkat çeken Pekcan bugüne kadarki en yüksek ikinci temmuz ayı sayısının gerçekleştiğini hatırlattı.

İhracatın geçen yıla nazaran ise Temmuz 2019’daki yüksek baz, çalışma günü eksikliği ve Kovid-19 salgını tesiriyle yüzde 5.8 azaldığını belirten Pekcan, ithalatın ise temmuzda yıllık yüzde 7.66 düşüşle 17.7 milyar dolar olduğunu belirtetek şunları kaydetti:

“İhracatın ithalatı karşılama oranı haziranda yüzde 82.6 iken temmuzda 84.5’e ulaştı. Altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 93.9’a yükseldi. Böylece temmuzda hem 15 milyar 12 milyon dolarlık ihracatla 2020’nin en yüksek ihracat bedeline hem de toplamda yüzde 84.5, altın hariç ise yüzde 93.9 ile yılın en yüksek ihracatın ithalatı karşılama oranına ulaştık.”

Birinci sırada oto

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri İsmail Gülle ise, “Türk ihracatçısı oyunun tarafını çok kısa bir müddet içinde kendisine çevirmeyi bildi. Pandemide kenetlendik, artık kanatlanma zamanı” dedi. Temmuzda otomotiv 2.2 milyar dolarla en fazla ihracat yapan bölüm oldu. Otoyu, 1.8 milyar dolarla hazırgiyim ve konfeksiyon, 1.5 milyar dolarla kimya dalı izledi.

Cari istikrar iyi olacak

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, cari istikrarın yılın ikinci yarısında beklentilerden iyi gerçekleşeceğini belirterek, “Türkiye temmuz ayında 15 milyar dolar ihracata ulaştı. Bu, 2020’nin en yüksek düzeyi oldu” sözünü kullandı.

Twitter hesabından cari istikrarın yılın ikinci yarısında beklentilerden iyi gerçekleşeceğini vurgulayan Albayrak, “Türkiye temmuz ayında 15 milyar dolar ihracata ulaştı. Bu, 2020’nin en yüksek düzeyi oldu. Altın hariç karşılama oranı da yüzde 93.9 ile en yüksek pahaya ulaşıldı. Tüm ihracatçılarımızı tebrik ediyoruz” dedi.

Enflasyonda düşüş var

Tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) temmuzda beklentilerin altında yüzde 0.58 artış gösterirken yıllık enflasyon da baz tesirinin de dayanağıyla yüzde 12.62’den yüzde 11.76’ya geriledi.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı bilgilere nazaran Yİ-ÜFE temmuzda yüzde 1.02 artarken yıllık artış yüzde 8.33 oldu. Reuters anketinde aylık enflasyonun yüzde 0.9 artış göstermesi beklenirken AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistlerin temmuz ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 0.82 olmuştu.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, TÜFE’nin haziranda yıllık yüzde 12.62 iken temmuzda yüzde 11.76’ya gerilediğini belirterek, “Enflasyon konusundaki çabamızı, maksada ulaşma azmimizi ve bu hususta atacağımız yapısal adımları kararlılıkla sürdürmeye devam edeceğiz” sözünü kullandı. Albayrak, Twitter hesabından TÜFE’nin haziranda yıllık yüzde 12.62 iken temmuzda yüzde 11.76’ya gerilediğini vurgulayarak, “Enflasyon konusundaki çabamızı, gayeye ulaşma azmimizi ve bu mevzuda atacağımız yapısal adımları kararlılıkla sürdürmeye devam edeceğiz”  dedi.

Tipler fırladı

Tüketici fiyatları bazında temmuzda en yüksek fiyat artışı yüzde 61.86 ile yurt içi bir hafta ve daha fazla müddetli çeşitlerde gerçekleşirken, en çok ucuzlayan eser yüzde 37.78 ile taze fasulye oldu.

TÜİK datalarına nazaran, temmuzda yurt içi bir hafta ve daha fazla periyodik tiplerdeki fiyat artışını yüzde 10.88 yumurta, yüzde 9.4 ile LPG (araba tüpü dolum) fiyatı izledi. Temmuzda fiyatı en çok artış gösteren öteki eserler ortasında yüzde 9.37 ile genç odası kadrosu, yüzde 7.42 ile yemek odası kadrosu, yüzde 7.1 ile kıvırcık, yüzde 6.95 ile elma, yüzde 6.78 ile altın yer aldı. Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 37.78 ile taze fasulyede gerçekleşti. Bunu yüzde 35.28 ile kabak, yüzde 30.85 ile patlıcan, yüzde 29.64 ile salatalık, yüzde 24.61 ile kiraz izledi.

Analistler ne diyor?

Ekonomistler, enflasyonun geçen yıla nazaran gerilemesinde baz tesiri ana faktör olurken, manşet enflasyonda ağustosta da baz tesiri gözleneceği öngörüsünde bulundu.

Ekonomist Haluk Bürümcekçi, “Enflasyonun geçen yıla nazaran gerilemesinde baz tesiri ana faktör olurken, besin fiyatlarının geçen yılın düşüşüne yakın olması nötr tesirde bulundu. Buna karşılık, kura ve iç talebe hassas bir çok kümede (mobilya, mesken aletleri, araç satın alımı, görsel – işitsel sistemler vb) bariz fiyat artışları gözlendi” dedi.