Rekabet Kurumu, buğday unu pazarında faaliyet gösteren şirketlere ‘birlikte fiyat artırdıkları’ gerekçesiyle yürütülen soruşturmada toplam 25 milyon liralık ceza kesti.

2019 yılında başlatılan soruşturmada toplanan kanıt ve savunmalar sonucu 34 firmanın, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un ‘rekabeti engelleme ya da bozma maksadını taşıyan teşebbüsler ortası mutabakatlar ve uyumlu eylemler’ içerikli unsurunu ihlal ettiği belirlendi.

Oybirliği ile alınan kararla, kanunun idari para cezalarını belirleyen 16. unsuru uyarınca 1.240 liradan 8 milyon 256 bin liraya kadar cezalar verildi. Buna nazaran en yüksek ceza 8 milyon 256 bin 092 lira ile Ulusoy Un Sanayi ve Ticaret AŞ’ye kesildi. Akabinde en yüksek cezalar Kozlu Besin İmalat Sanayi AŞ’ye 5 milyon 629 bin 374 lira, Pak Petrol Eserleri Besin ve İnşaat’a 1 milyon 494 bin 48 lira, Unsan Un Sanayi ve Ticaret AŞ’ye 1 milyon 329 bin 406 lira ve Usta Un Besin Motorlu Araçlar AŞ’ye 835 bin 62 lira olarak verildi.

Gerekçeli kararın bildiriminden itibaren 60 gün içinde Ankara yönetim mahkemelerinde yargı yolu açık olan karara, Ulusoy Un evvelki gün Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptığı açıklama ile karşı dava açacağını da açıkladı. 2019 yılında yapılan açıklamalar ve fiyat bilgilerine nazaran ekmeklik buğday ununda yüzde 25 – 40 ortasında fiyat artışı olduğu görülmüştü.

‘2019’da rekolte azdı’

Tarım Muharriri Ali Ekber Yıldırım, 2019 yılında besin enflasyonunu düşürmek için daha ayrıntılı bir artırım takibi yapıldığını hatırlatırken, şu yorumu yaptı:

“Ancak işin temelinde buğday üretimi var. 2019 buğday rekoltesinin az olduğu, maliyetlerin arttığı bir yıldı. Bunların fiyatlara yansıtılması olağan lakin birlikte hareket edildiği konusunda eza var.

Genel prestijiyle artan fiyatların buğday ununa da yansıtılması sonucu çıkıyor. Üretenlerin maliyetini düşürerek, bu piyasaların stabil kalmasını sağlamamız gerekiyor. Yalnızca çiftçiler artan maliyetleri kimseye yansıtamıyor.”

‘Kıran kırana rekabet var’

Fiyatı ekmek ile makarna piyasasını etkileyen un kesiminde ‘ortak fiyat belirleme’nin mümkün olmadığını söyleyen Orta Anadolu Un Sanayicileri Derneği İdare Konseyi Lideri Selçuk Aydınalp, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Un sanayii kapasite kullanım oranlarının ihracat hariç yüzde 40 – 45 olduğu bir yerde, 700 fabrikanın bölgelere dağıldığı bir yerde birlikte fiyat ayarlamayı mümkün görmüyoruz. Bu bölümde kıran kırana bir rekabet var.

2019’da arz ile talebin buluşması derdi da vardı. Birtakım üreticiler bekliyor, fiyat yükselince satıyor. Biz de maliyeti eklemek durumunda kalıyoruz. Dalın yüzde 70’i borçlu. Tek hammaddemiz buğday. İçeride ve dışarıda maliyet artışı olmazsa 5 – 6 ay fiyat stabil kalır.”