Lider Yılmaz / Ankara – TBMM Dilekçe Komitesi, besin bankacılığı konusunu mercek altına almış, kamu, özel ve STK’lar dahil tüm taraflarla biraraya gelerek sistemin aktifleştirilmesi ve yaygınlaştırılmasına yönelik 30 teklifin de yer aldığı kapsamlı rapor hazırlamıştı.

Bir yanda aç beşerler

Hükümetin, soruna düşen üreticinin tarlada kalan 40 bin ton patates, 10 bin ton soğanını alarak gereksinim sahiplerine ulaştırması, besin bankacılığı fikrini tekrar alevlendirdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan ve Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin de iştirakleriyle çeşitli toplantılar düzenlendi. Besin bankacılığının, Tarım ve Orman Bakanlığı ile FAO’nun işbirliği ile çalışmaları devam eden “Gıdanı Koru-Sofrana Sahip Çık” kampanyasının en stratejik başlıklarından biri olduğuna karar verildi ve uygulama alanının yaygınlaştırılması için çalışmalar başladı. TBMM Dilekçe Komisyonu’nun hazırladığı, rapordaki 30 teklifin 22’si de yeni yol haritasının alt yapısını oluşturdu.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın datalarına nazaran 2050’de dünya nüfusu 10 milyar, ülkemizin nüfusu ise 105 milyonu geçecek. 2050’de oluşacak talebi karşılamak için, bugüne nazaran yüzde 60’lık bir üretim artışı, bu artış için de yüzde 15 daha fazla su gereksinimi olacak. Dünyada her 9 beşerden biri, yani 690 milyon kişi yatağa aç giriyor. Salgın sürecinde bu sayıya 132 milyon kişinin daha eklediği hesaplanıyor. 2030’da ise yetersiz beslenen kişi sayısının 840 milyonu aşması bekleniyor.

Bir yanda obezler

Öte yandan dünyada neredeyse 1 milyara yakın kişi obezite sorunu, 2 milyar insan da çok beslenme kaynaklı sıhhat sıkıntıları yaşıyor. Her yıl üretilen besinin üçte biri, yani 1.3 milyar ton besin kayıp ve israf oluyor. Besin kaybının ekonomik bedeli gelişmekte olan ülkelerde 310 milyar dolar, gelişmiş ülkelerde ise 680 milyar dolar. İsraf edilen gıdayı üretmek için gerekli ekili alan Çin’in yüzölçümü kadar, yani 9.6 milyon kilometrekare. Tarladan perakendeye gelinceye kadar oluşan besin kaybı da yüzde 14 oranında.

Türkiye’deki tablo

Türkiye’de günde 4.9 milyon ekmek çöpe atılıyor. Üretilen zerzevat ve meyvelerin yüzde 50’si kayıp. Hizmet kesiminde işletme başı yılda 4.2 ton besin ve 2 bin litre içecek israfı var. Her yıl 19 milyon ton besin çöpe gidiyor. Bu yaklaşık 625 bin çöp kamyonunun taşıdığı çöp ölçüsüne eşit. Yıllık cirosu 500 milyar TL olarak kestirim edilen Türkiye besin kesiminde, yüzde 2’lik bir besin çöpe gönderilmezse 10 milyar TL tasarruf sağlanacak.
Tespitlere nazaran, besin israfı birebir vakitte, su ve güç üzere doğal kaynaklarının israfı da demek.

Yapılan hesaplamalara nazaran, bir kilo kırmızı etin üretimi için 15 bin 455 litre, bir kilo peynirin üretimi için 5 bin litre, bir kilo domatesin üretimi için ise 184 litre suya gereksinim var.

Satır: Sistem iyileştirilmeli

Cumhurbaşkanı’nın eşi Emine Erdoğan ve Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli ile görüşmeler gerçekleştiren TBMM Dilekçe Kurulu Lideri Satır, Türkiye’de şu anda mevcut işleyen bir besin bankacılığı sisteminin olmasına karşın, zayıf kaldığını, geliştirilip iyileştirilmesi gereken istikametlerinin bulunduğunu kaydetti. Üreticinin tarlasında kalan patates ve soğanın, gereksinim sahiplerine ulaştırılmasının besin bankacılığı için iyi bir örnek olduğunu lisana getiren Satır, belediyeler, sivil toplum örgütlerinin devreye girmesiyle bu sistemin binlerce ton besinin israfının önüne geçeceğini bildirdi.