Bayer/Monsanto’nun “glifosat” içerikli “Roundup” isimli zirai ilacının kansere neden olduğu savıyla Türkiye’de açılan birinci davada Ankara 18. Yönetim Mahkemesi’nin karar açıklaması beklenirken, ilaç üretici firmadan sürpriz bir adım geldi. Firma, avukatları aracılığıyla Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi ile TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası’na ilişkin duruşmaya sunulan raporların “eksik, yetersiz ve yanlış” olduğunu öne sürdü. Duruşmaya sunulan 17 sayfalık dilekçede, Ankara Üniversitesi raporuna yönelik “dava konusu glifosat etken unsuruna ait olumlu bilimsel görüşlere de yer verilmiş olmasına karşın, dayanılan olumsuz görüşler yeni bir çok kaynağı göz gerisi etmek suretiyle kaleme alınmıştır” denildi.

İlacın beşerler üzerindeki vahim tesirine yönelik hazırlanan raporda yararlanılan kaynakları taraflı olmakla suçlayan firma, dilekçede, “Atıf yapılan kaynaklardan kimileri taraflı olmalarının yanı sıra, raporda dünyanın önde gelen düzenleyici ve bağımsız kuruluşlarının birçoğunun görüşüne ve raporlarına yer verilmemiştir” sözleri kullanıldı.

Ankara Üniversitesi tarafından hazırlanan ve dava belgesine giren raporda, glifosatın yüksek doz kullanımının birtakım hayvanlarda kısırlığa yol açabileceği, farklı organların etkilenerek mevte varan tesirlere neden olabileceği lisana getirilmişti.

Vefat riski vurgusu

Davalı firma, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası’nın hazırladığı rapor için de, “hiçbir bilgiye kaynak, destek gösterilmediğini” öne sürdü. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası’nın raporunda, Dünya Sıhhat Örgütü içerisinde yer alan Milletlerarası Kanser Araştırma Ajansı’nın 2015’te yayımladığı çalışmaya atıfta bulunulmuştu. Çalışmaya nazaran Arjantin’de Roundup’un kullanıldığı tarım topluluklarındaki 65 bin kişinin, kanser oranlarının ülkenin ulusal ortalamasından iki ila dört kat daha yüksek olduğu, ilacı kullananların bilhassa göğüs, prostat ve akciğer kanserlerine yakalandıkları belirtilmişti. Raporda, ilacı kullananların yüzde 31’inin kullanmayanların ise yüzde üçünün kanserli olduğu belirtilmişti.

‘İddiaya girilmeyecek konu’

Davacı avukat Senih Özay da duruşmaya bir cevap dilekçesi verdi. Özal dilekçesinde, ilacın yalnızca toprağı değil, ilacı kullanan çiftçi ve beraberinde eserlerin ulaştığı pek çok kişiyi de etkilediğini kaydetti. Özay şu sözleri kullandı: “Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı’nın (IARC) 2015 yılında yaptığı çalışmada glifosatı 2A kümesinde sınıflandırmıştır. 2A kümesi “olma ihtimali olmama ihtimalinden daha yüksek olan” kategorisini söz etmektedir. Yani insanlarda sonlu da olsa kanserojenliğe yönelik delillerin bulunduğu ve birebir vakitte deney hayvanlarında da kâfi derecede kanserojenlik delilinin bulunduğu kümedir. Bu kategorinin tıpkı vakitte, ‘insanlarda kanserojenliğe dair hudutlu ispat olduğunda ve casusun kansere nasıl neden olduğuna dair güçlü datalar olduğunda da’ kullanılabileceği bu çalışmada belirtilmiştir. Takdir edersiniz ki kıymetlendirme kelam konusu olduğunda bile olmama ihtimaline teze girmeye cüret edilemeyecek bir bahistir. Fakat insan hayatına tesir eden böylesine önemli bir konuda bile kâr maksadıyla hareket etmekten vazgeçmeyip hadiselere toz pembe bakılmaktadır.”