Aydın Hasan / Ankara – Türkiye; Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterinden kademeli olarak çıkarılacak savaş uçakları nedeniyle hava gücünün önümüzdeki sekiz yıllık periyotta zaafa uğramaması için ABD’den 40 adet F-16 satın alma ile 80 adet F-16 savaş uçağının modernizasyonu talebinde bulundu. ABD’den bu talebe olumlu karşılık gelmemesi durumunda Türkiye; İngiltere, Fransa yahut Rusya üzere ülkelerden yeni kuşak savaş uçağı alımını gündemine alabilecek.

ABD, İngiltere ve İsrail 5. Jenerasyon F-35 savaş uçağını kullanmaya başladı. Rusya, 5. Kuşak SU-57 projesinde kıymetli bir evreye geldi. Rusya, Çin ve Mısır, 4++ Jenerasyon olarak nitelenen SU-35’i envanterinde tutuyor. Yunanistan, Fransa’dan 4+ Kuşak Dassault Rafale satın aldı. Türkiye’nin sahip olduğu F-16 savaş uçağı sayısı ise 245. Türkiye, 50’ye yakın da F-4 2020 savaş uçağına sahip. F-16’lar 1987’de hizmete girdi. 1974’te hizmete giren F-4 uçakları ise daha sonra modernize edildi.

Ulusal jet projesi

Türk Hava Kuvvetleri, 2020’den itibaren evvel F-4, akabinde da F-16 savaş uçaklarını evreli olarak envanterinden çıkarmaya başladı. Lakin hava taarruz gücünde bir boşluğun doğmaması için bu uçakların yerine geçecek jetlerin evvel envantere alınması planlandı.

Bu planlama çerçevesinde de, iki jet tipi öne çıktı. Türkiye, 100 adet F-35 alımını planladı. Türkiye, 2023’ten itibaren ise ulusal muharip uçağı TF-X’ın üretimine başlayacak. Türkiye, 2020 yılların sonu ve 2030’lu yıllarda hava taarruz gücünü yüklü olarak TF-X ve F-35 jetlerine nazaran planladı. Türkiye’nin denizlerdeki gücünü global ölçeğe taşıyabilecek TCG Anadolu amiral gemisi bile; birebir vakitte F-35B üzere dikey aralıkta kalkış yapabilecek taktik savaş uçaklarını konuşlandırabilecek özellikte planlandı. Lakin ABD, Rusya’dan uzun menzilli S-400 savunma sistemi alması nedeniyle Türkiye’yi 5. jenerasyon savaş uçağı olan F-35 programından tüzel açıdan tartışmalı bir biçimde çıkardı. Türkiye, Ulusal Savaş Uçağı’nın envantere 2030’da girecek olması nedeniyle önümüzdeki 8 yıllık periyotta hava gücünde oluşabilecek zaafiyeti engllemek için bir dizi seçeneği gündemine aldı.

Uzmanlar; ABD’den F-16 satın alma ve modernizasyon talepleri teşebbüsünün bu çerçevede ele alınması gerektiği üzerinde duruyor. Talebin ABD idaresi yahut kongre tarafından kabul edilmemesi durumunda ise Türkiye, yeni seçenekleri gündemine alabilecek. Bu seçenekler ortasında Fransa ve İngiltere’den savaş uçağı satın alma ile Rusya’dan SU-35 yahut SU-37 üzere yeni kuşak savaş uçağı satın alma da yer alabilecek.

‘İlişkiler için değerli bir test’

Asker kökenli akademisyenlerden İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi öğretim üyesi Murat Aslan şu görüşleri paylaştı: “ABD hayır derse, bu örtülü ambargo savlarının geçerliliğini ortaya koyar. S-400 sorununun mazeret olarak ortaya atıldığı anlaşılır. Bu durumda Türkiye savaş uçağı için Rusya üzere diğer alternatif kaynaklara yönelebilir. Türkiye’nin başka ülkelerle işbirliği yapmasına karşı bu durumda ABD’nin söyleyeceği kelam kalmaz. Bir dönüm noktasına giriyoruz. Türkiye’nin talebi geri çevrilirse savunma sanayii alanında bundan sonraki kararları için Türkiye’yi eleştirecek bir odak kalmaz.”

‘Ciddi bir sınav’

SETA Dış Siyaset Araştırmacısı Can Acun, şunları lisana getirdi: “Türkiye – ABD alakaları önemli bir imtihandan geçiyor. ABD’nin Türkiye’nin talebi karşısındaki tavrı değerli bir emare olacak. ABD, S- 400’ler nedeniyle Türkiye’yi F-35 programından çıkardı. Lakin F-16’larda bu münasebetler kelam konusu değil. ABD, Türkiye’nin talebini yerine getirecek mi yoksa red mi edecek? ABD’nin olumsuz hali Türkiye ile Rusya bağlarının güçlenmesinin önünü açar. Bu kıymetli bir test olacak.”

‘Yunanistan Rafale aldı’

Emekli Tuğgeneral ve İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Naim Babüroğlu, şu değerlendirmede bulundu:

“Türkiye, 30 Eylül’de 40 adet F-16 Block 70 satın alma ile 80 adet F-16’nın modernizasyonuyla ilgili talep mektubunu askeri satın alma kanalıyla ABD’ye iletti. Bu talep, evvel Pentagon’da görüşülecek. Sonra Dışişleri Bakanlığı ele alacak. Şayet ABD idaresi onay verirse kongreye gidecek. ABD Lideri Biden istekli olsa bile kongrenin ‘hayır’ deme yetkisi var. ABD Dışişleri S-400 konusunu görmeyerek onay verdi diyelim, tekrar de kongre Rusya ile bağları öne sürererek bunu bloke edecektir. Ulusal savaş uçağımız 5. kuşak MMU, 2030 yılında envantere girecek. Yunanistan, Fransa’dan 4 artı jenerasyon olan Rafael aldı. Biz F-35 programından çıkarıldık. Yunanistan, F-35 de alırsa o vakit hava – hava güç mücadalesinde bir zaafiyet doğabilir. ABD’den ‘hayır’ cevabının gelmesi durumunda ilgiler etkilenir. Türkiye, bu durumda ya Avrupa’dan Fransa ve İngiltere’den ya da Rusya’dan yeni kuşak savaş uçağı almaya yönelecek. Rusya’dan SU-37 alırsanız o vakit ABD ile münasebetlerde her türlü riski göze alırsınız.”