Gökhan Kam

Dünya genelinde Kovid-19’a karşı aşılama çalışmaları sürüyor. Şimdiye kadar 154 ülkede 848 milyondan fazla doz aşı uygulandı. ABD 198.3 milyon dozla birinci sırada yer alırken, Çin 179.2 milyon dozla ikinci sırada, Hindistan ise 117 milyon doz aşı ile üçüncü sırada yer aldı. Türkiye’de de tarihi aşılama kampanyası sürüyor. Sıhhat Bakanlığı’nın datalarına nazaran, Türkiye genelinde  şimdiye kadar 19 milyon 875 binden fazla kişi Kovid-19’a karşı aşılandı. Bu şahısların 12 milyon 94 bin 111’e birinci doz, 7 milyon 781 bin 321’ne de ikinci doz aşı uygulandı.

‘Randevu alın’ daveti

Türkiye’de koronavirüsle çabada en tesirli yol olan aşılamada öncelikli kümelere aşı yapılmaya devam ederken öncelikli kümede yer alan vatandaşlar, sıhhat kuruluşlarından randevularını alarak tercih ettikleri aşıyı günün her saati iftar sonrası ve hafta sonu dahil yaptırabiliyor. Lakin buna karşın aşıya ilginin azaldığına işaret eden Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, “Son iki günde, açılan aşı kapasitesinin çok az bir kısmına randevu alındı. Sıranız gelmişse vakit geçirmeden aşı olun” davetini yaparken, İstanbul Vilayet Sıhhat Müdürü Prof. Dr. Kemal Memişoğlu da, “60-64 yaş kümesinde hala yüzde 60’a bile ulaşamadık. İstanbul’da aşı randevu kapasitemizin yalnızca yüzde 20-30’u dolu” açıklamasını yaptı. Aşılamanın yapıldığı hastanelerde son durumu Milliyet olarak yerinde izledik.  

İftar sonrası randevu

Birinci durağımız Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ydi. Kovid-19 aşısı yapılan kısımda yalnızca birkaç kişi sıra bekliyordu. Burada konuştuğumuz vazifeli hekim, “Az da olsa randevusuna gelmeyen oluyor. Sinovac aşısı randevusu olanlar gelmediği vakit aşıyı tekrar dolaba koyuyoruz. Biontech aşısının boşa gitmemesi için 6’lı kümeler halinde yapıyoruz. 6 kişilik küme oluştuktan sonra plaseboyu eritiyoruz ve uyguluyoruz. Şayet 6 şahsa tamamlanmadıysa gelenleri meskene gönderiyoruz ve sonra arıyoruz. Bilhassa ramazan ayında orucum bozulmasın diye beşerler daha çok iftar sonrasına randevu alıyor” bilgisini verdi. Akabinde Üsküdar’daki Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne gittik. Burada da aşı odalarının bulunduğu kısımda 1-2 bireyden öteki yoğunluk yoktu. Aşı yapan vazifeliler, “Hastalar genelde randevularına geliyorlar. Çok azda olsa gelmeyen oluyor. Randevu sayısı kadar aşı geliyor. Randevusuna gelmeyenlerin flakonları açılmıyor ve daha sonraki günlere kalıyor. Biontech aşını 6 ve altının katları kadar yapabiliyoruz. Örneğin 55 randevu var. 48 hastayı tamamladığımızda aşı flakomunu yine sulandırmıyoruz. Boşuna çöpe atılmasın diye bekliyoruz. Gelen olacak mı olmayacak mı diye. Sayı 6 bireye ulaştığında sulandırıyoruz. Randevular ramazan nedeniyle iftar sonrasına alınıyor” dedi.

‘Zayi olmuyor’

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’ndeki aşı merkezi ise kapalıydı. Yetkililer, merkezin sabah 08.00 ile 16.00 saatleri ortasında çalıştığını belirtti. Daha sonraki adresimiz Beyoğlu Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde de görüntü birebirdi. Hastanenin aşı kısmında aşı yaptıran yalnızca 1 kişi vardı. Konuştuğumuz vazifeli, ramazanın tesiri olduğunu belirterek, “Bugün 200 ile 250 ortasında bireye aşı yaptık. Randevusuna gelmeyen oluyor, lakin bu sayı çok değil. 6’lı kümeler halinde alıyoruz. Biz de hiçbir aşı zayi olmuyor. Yoğunluk gününe nazaran değişiyor. Ramazan ayında olduğumuz için beşerler iftardan sonra gelmeyi tercih ediyor” biçiminde konuştu.

‘Oruç tutuyoruz’

İftardan sonra gezdiğimiz Üsküdar Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi tek tük vatandaşlar aşı yaptırmaya gelirken, konuştuğumuz vatandaşlar aşıdan kaçmadıklarını, aşının değerli olduğunu belirterek, “Oruç tutuyoruz. Onun için bu saati tercih ettik” dedi. İftardan sonra gittiğimiz Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi kovid-19 aşı merkezinde yoğunluk vardı. Bir vazifelinin Biontech aşısı için randevu alanlar için, ‘6’lı kümeler halinde alıyoruz. Şayet altıya tamamlanmazsa sizden yarın gelmenizi rica edeceğim’ duyurusu yaptığını gördük. Burada da konuşan vatandaşlar randevularını oruç tuttukları için iftardan sonraya aldıklarını belirtti.

Aşı randevusu nasıl alınır?

Hastaneden randevu oluşturmak isteyen vatandaşlar “mhrs.gov.tr” ve “enabiz.gov.tr” siteleri ile Merkezi Tabip Randevu Sistemi (MHRS) ve e-Nabiz taşınabilir uygulamaları üzerinden ya da Alo 182’yi arayarak randevularını oluşturabiliyor. Vatandaşlar, öncelikli kümede olup olmadığını, ortalarında boşluk olacak biçimde “AŞI”, “T.C. kimlik numarası” ve “T.C. kimlik seri numarasının son 4 hanesi”ni yazarak 2023’e kısa ileti (SMS) göndererek sorgulayabiliyor. Kişi, aşı yapılacak öncelikli kümede bulunuyorsa randevu süreci için MHRS uygulamasına yönlendiriliyor. Uygulamayla seçilen sıhhat kuruluşundan tarih, saat, aşı seçerek randevu alınabiliyor. Randevu bilgisi SMS ile kişinin telefonuna gönderiliyor.