Bayan ömrünün en hoş devirlerinden biri olarak isimlendirilen gebelik ve doğum sonrası periyot tıpkı vakitte ruhsal bozuklukların gelişimi açısından dikkat edilmesi gereken de bir periyottur.

Doğumdan sonraki birinci 2-4 haftada ortaya çıkıyor

Postpartum depresyon, doğumdan sonraki birinci 2–4 haftada belirtileri ortaya çıkan ve 12’inci aya kadar devam edebilen, kıymetli psikiyatrik durumlardan biridir. Aslında sürecin fizyolojik alt yapısı, doğumla birlikte bedende meydana gelen değişimler, hormonel iniş-çıkışlar ve rahmin eski haline dönme süreci, ruhsal alt yapısı ise günlük yaşantının değişmesi ve “bir bebeğim var, artık anneyim!” hissinin birçok bayanda olumsuz hislere neden olması durumudur. Birinci bir hafta kadar olağan kabul edilen bu tip hisler, uzun müddetli olduğunda postpartum yani lohusa depresyonundan şüphelenilebilir.

Doğum sonrası depresyonunda daha çok kişinin aile üyelerine karşı sevgisizliği ve bebeğine karşı zıt hisleri daha ön plandadır. Başka bulgular, his durumun deprese olması, aktivitelere ilginin azlığı, iştah değişikliği, yorgunluk, uyku bozuklukları, çocuğun bakımında zahmetler, suçluluk hissi, kendine itimat azlığı, konsantrasyon zahmeti, psikomotor retardasyon ya da ajitasyon ve intihar fikirleridir. Bu durum hafif ya da orta şiddette olduğunda sinsi bir seyir izleyip hastaneye yatışı gerektirecek derecede ağırlaşabilir.

Gebelik devrinde yükselen birtakım hormonların (östrojen ve progesteron) doğumla birlikte ani düşmesi depresyondan sorumlu tutulmuştur. Postpartum depresyon için pek çok risk faktörü tanımlanmıştır.

Postpartum depresyon için risk faktörleri:

Birden fazla çocuğa sahip olma,
Kişinin depresyon geçmişi,
Gebeliği/çocuğu istememe (plansız gebelik),
Ekonomik olarak düşük gelir, düşük eğitim düzeyi,
Evlilik durumu (eşle olumsuz ilişki),
Doğum formu,
Emzirme (başlangıcının hakikat kurulamaması, anne ve bebeğin emzirme adaptasyonuna yaşanan mümkün başarısızlık)
Güç geçen bir hamilelik, yorucu ve sıkıntı bir doğum tecrübesi,
Doğumdan sonra kâfi dayanağı görememek,
Muhtaçlıkları karşılamada zorlanma,
Doğum sırasında anne ve/veya bebeğin yaşadığı mümkün bir sıhhat meselesinin, doğum sonrası devri de olumsuz etkileyebileceği üzere durumlar risk faktörleri olarak bilinmektedir.

Doğum sonrası her bayanda değişimler yaşanıyor

Her anne doğumdan sonra fizyolojik ve hormonal birtakım değişimler yaşıyor fakat bu değişimden etkilenme şiddeti anneden anneye farklılık gösterebiliyor.

Doğum yapan tüm bayanlarda hormonal değişiklikler olmasına karşın ruhsal bozuklukların lakin bayanların %10-15’inde gelişmesi toplumsal zorlanma, şahıslar ortası bağ sıkıntıları, toplumsal dayanaktan mahrum olma üzere durumlarla da ilgili olabileceğini düşündürmektedir.

Doğum sonrası depresyon çocukları da etkiliyor

Hayatlarını kendilerinden çok dış faktörlerin yönettiğini düşünen anneler doğum sonrası depresyon açısından yüksek risk grubundadır. Birtakım araştırmalar depresif olmayan annelere nazaran depresif olanların çocuklarına daha az şefkat ve ilgi gösterdiklerini göstermektedir.

Doğum sonrası depresyona sahip annelerin çocuklarının daha hudutlu, utangaç, daha az yüz mimiği kullanan, az konuşan, sık davranış sorunu gösteren ve bilişsel açıdan zorlanmalar yaşayabilen çocuklar olduğu görülmüştür. Erken yaşlarda gelişen depresyonun ise büyüme/gelişme, okul başarısı, aile ve arkadaş alakaları üzere mevzular üzerinde olumsuz tesire sahip olduğu tekrar araştırmalar tarafından ispatlanmıştır.

Doğum sonrasında bir bayan alışılanın bilakis çocuğu ile ilgili tuhaf davranışlar sergiliyorsa, bir anneden beklenen davranışlardan fazla ihmal, bebeğe karşı hırçın ya da tuhaf davranışlar sergiliyorsa kesinlikle doğum sonrası psikiyatrik durumlar akla gelmelidir.

Tedavi edilmeyen hadiselerde intihar ya da bebeğe ziyan verme durumları da görülebilir. Kimi anneler bebeğe verilen hayati ziyanlar nedeniyle dava konusu olabilmektedir. Ayrıyeten bozulmuş anne–bebek bağlanması, bebeğin berbata kullanımı ve bebeğin ihmali olması durumları da tekrar mümkün sonuçlar ortasındadır.

em sıklığının yüksek olması hem ölümcül sonuçlarının olabilmesi açısından bayan ruh sıhhatinde dikkat edilmesi gereken durumların birinci sırasında gelmekte olan doğum sonrası depresyonu, gözetici ruh sıhhatinin değerini de açıkça gösteriyor. Bu nedenle bayanın hamile kalmadan evvel ruhsal olarak iyi durumda olması, gebelik süreci ve sonrasında kendisini nelerin beklediği ile ilgili bilgilendirilmesi, süreçle baş etme hünerlerinin güçlendirilmesi ehemmiyet taşıyor.