Koronavirüs salgınıyla birlikte gelen dijitalleşme süreci birtakım çocukları olumsuz etkiledi. Eğitimin dijitale taşınması, meskende kalınan süreçte çocuğun çok fazla ekrana maruz kalması adaptasyon meselelerini da beraberinde getirdi. Ekran mühletinin uzamasıyla birlikte Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) ilişkili olduğunu belirten Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Canan Teşhistir, “Yeşil alan ve açık hava herkesin ruhsal sıhhatine iyi geliyor. DEHB olan çocukların biraz daha güçlerini atmaya gereksinimleri var. Açık havada olmak ve hareket etmek onlara iyi gelecektir. Kapalı alan hareketi kısıtlayan bir yer. Açık alanda, yeşillikte, tabiatta, bahçede ve parkta çocuklar daha özgür hareket edebiliyor. Bu da onları olumlu etkiliyor. Bilhassa sporun DEHB’ye iyi geldiğine dair çalışmalar var. Nizamlı spor aktivitesi olan bir çocuğun DEHB belirtileri olsa da bunun çok daha süratli toparladığı gözüküyor. Klinik pratiğim de bu formda. Tertipli spora devam eden çocuklarda agresif belirtiler, hiperaktivite, dürtüsellik belirtileri bariz seviyede düzelme görülüyor” diye konuştu.

Türkiye’de görülme oranı yüzde 13 

DEHB’nin nörogelişimsel bir bozukluk olduğunu tabir eden Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Canan Teşhistir, Dünya üzerinde yüzde 5 ila 10 ortasında görülüyor. Türkiye’de yapılan çalışmada da yüzde 13 oranında görüldü. Sık görülen bir teşhis ve atlanabiliyor. Yaş küçük ve semptomlar hafifse aile ile çalışarak ve okulla ilgili düzenlemeler yaparak, tabiatta olmakla hastalığın semptomlarını azaltmaya çalışıyoruz. Semptomlar şiddetli ise ilaç tedavileriyle çocuğun ömründe çok büyük değişiklikler sağlayabiliyoruz dedi.

Kapalı ortamda uzun müddet kalmamalı 

DEHB olan çocukların sabırsız, oyunlardan dışlanan ve ebeveynleri tarafından dışlanan çocuklar olduğunu belirten Teşhistir, Bu türlü olunca çocuk bir müddet sonra mutsuz oluyor. Kendine inancı azalmaya başlıyor ve sevilmiyormuş hissine kapılıyor. Bu çocukların davranım sorunlarını de azaltmak için mümkün olduğu kadar açık havada bir şeyler yapmasını, tertipli sportif aktivite yapmasını, kapalı ortamlarda uzun müddet kalmasını önermiyoruz tabirlerini kullandı.

Ekran mühleti uzadı; pandemide görülme sıklığı arttı 

Pandeminin de DEHB’nin görülme sıklığını artırdığını lisana getiren Doç. Dr. Teşhistir, Pandemi bu çocuklar için çok külfetli oldu. Zira çok fazla evdeler ve okula gitmiyorlar, güçlerini atamıyorlar. Pandemi ekran müddetini de artırdığı üzere DEHB görülme sıklığını da artırıyor. Konutta kalan çocuk kendini ekranla, internetle, bilgisayar oyunlarıyla oyaladığı için bu da semptomlar üzerine ekstra tesir sağlıyor. Ekran başında uzun müddet geçiren çocukların da çok fazla dikkat eksikliği, öğrenme sorunları yaşadığını biliyoruz. Ekran müddeti arttıkça, sonluluk, hiperaktivite, dikkat sorunları de artıyor diye konuştu.

Geç tedavi unsur kullanımına sebep olabilir 

Genetik bir yatkınlığa sahip olan DEHB’nin erken teşhis ve tedavisinin hayat kurtaracağını söyleyen Doç. Dr. Teşhistir, kelamlarını şöyle tamamladı:

Teşhis ve tedavide geciktikçe çocuk dersten kopmuş, okuldan soğumuş oluyor. Akademik başarısı düşmüş oluyor. Çocuklar umursamıyor üzere gözükse de her çocuk başarmak ister. Umursamamak savunma düzeneği olabiliyor. Küçük yaşta depresyonla tanışabiliyorlar. Tedavi edilmeyen DEHB olgularının ilerleyen yıllarda unsur ve sigara kullanımına eğilimi artırdığı biliniyor. Erken tedavi edilirse çocuğun hayatında olumlu bir gidişat gözlüyoruz.