MELTEM GÜNAY İstanbul – Türkiye’de her beş bireyden biri dijital şiddete uğruyor. Toplumsal Bilgi ve İrtibat Derneği’nin (TBİD) Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun takviyesiyle toplumsal farkındalığı artırmak için başlattığı “Dijital Şiddet İle Mücadele” projesi kapsamında, “Türkiye’de Dijital Şiddet Araştırması” gerçekleştirildi. 3 bin 346 kişinin katıldığı araştırmanın sonuçları dijital şiddetin artık hayatımızın bir modülü olduğunu gözler önüne serdi. Raporda, teknolojik araçların gelişimiyle birlikte şiddet olgusunun yeni boyut kazandığının altı çizildi.

Gençler birinci sırada

Araştırmada gençler, çağdaş hayat şekline sahip olanlar, ateistler ve inançsızlar daha çok dijital şiddete maruz kalıyor. Yaş kümelerinde ise, gençler daha yüksek şiddete maruz kalıyor. 15-17 yaş aralığında şimdi reşit olmayan her beş gençten biri dijital şiddet mağduru. Yeniden 18-32 yaş ortası her üç gençten biri dijital şiddete uğradığını belirtiyor.

“En çok hangi platformlar üzerinden dijital şiddet uygulanıyor?” sorusunda yüzde 53 ile Intagram birinci sırada yer alıyor. Onu Facebook, Whatsapp ve Twitter takip ediyor. Bayanların Istagram’da, erkeklerin Twitter’da daha yüksek oranda rahatsız edildiği görülürken, gençler Istagram ve Twitter üzerinden dijital şiddeti daha çok yaşıyor. Yaş ilerledikçe bu mecraların yerlerini Facebook, telefonlar aranma ve SMS’lere bırakıldığı görülürken, 49 yaş ve üzeri şahısların beşte biri telefonla aranarak rahatsız edildiğini söylüyor. Lise ve mezunlarının, lise altı eğitim seviyesine sahip olanlara nazaran yaklaşık iki kat daha fazla şiddete uğradığının belirlendiği araştırmaya nazaran, toplumun yüzde 5’i ya daima dijital şiddete maruz kaldığını ya da son bir yılda bu türlü bir olay yaşadığını söyledi.

Araştırmada dijital şiddete maruz kalanların, en çok tanımadıkları bireyler yahut hesaplar tarafından rahatsız edildiği gerçeği ortaya konuldu. Her yüz şahıstan 17’si, tanımadığı biri yahut anonim hesaplar tarafından rahatsız edildiğini, beşi trollerin şiddetine maruz kaldığını, üçü eski sevgilisi, biri işyerinden bir kişi tarafından toplumsal medya üzerinden taarruza uğradığını belirtti.

Hukuksal yola başvuran az

Araştırmada, iştirakçilerin dijital şiddete uğramaları durumunda ne yaptıkları da ele alındı. Birinci sırada yüzde 65 ile engelleme, bloklama yer alırken, akabinde uygulama içinde şikayet etme ve hiçbir şey yapmama geliyor. Polis ve hukuksal yollara başvuranların oranı ise epey düşük. Bayanlar dijital şiddete uğrayınca daha çok reaksiyon gösterdikleri ve tedbir almaya çalıştıkları görülürken, erkeklerde “Hiçbir şey yapmıyorum” diyenlerin oranı yüksek.

Hakaret ve küfür birinci sırada

Dijital şiddetin çeşitlerine bakıldığında ise, şiddete maruz kaldığını belirten her yüz bireyden dokuzu hakaret, küfür ve tehdit üzere şiddet bildirileri içeren tabirlerle karşılaştığını söylüyor. Her yüz şahıstan yedisi yazılı, sesli ve manzaralı taciz bildirileri aldığını, biri tarafından daima takip edildiğini, dördü kendi ismine hesap oluşturulduğunu, üçü müsaadesi olmadan toplumsal medya hesaplarına erişildiğini, biri ferdî datalarının çalındığını, özel imajlarının internette ve toplumsal medyada paylaşılmasıyla tehdit edildiğini ya da paylaşıldığını lisana getirdi. Bayanların yüzde 51’i dijital ortamda yazılı, sesli yahut manzaralı taciz bildirileri aldığını söylerken erkeklerde bu oran yüzde 27. Stalklanma, ısrarlı taciz, takip edilme de yeniden erkeklerden çok bayanların şikayet ettiği şiddet tipi. Bayanların
bu cins dijital şiddete uğrama oranı erkeklerin neredeyse iki katı.