Oktay, ATO Congresium’da gerçekleştirilen Avrupa Birliğinin Türkiye’deki Sığınmacılar İçin Mali Yardım Programı kapsamındaki İlbank ve Mahallî İdareler Alt Finansman Mutabakatı imza merasimine katıldı.

Buradaki konuşmasında, nüfus hareketleri ve sistemsiz göçün ülke ayrımı yapmadan dünyanın bütününü etkilediğini belirten Oktay, bilhassa siyasi çalkantılar sebebiyle zorla yerinden edilenlerin oluşturduğu göç dalgalarının çatışma bölgelerindekiler başta olmak üzere pek çok devletin karşı karşıya kaldığı bir sınama haline geldiğini söyledi.

Dünyadaki göçmen sayısının bugün 272 milyonu aştığını, bunun yaklaşık 82,5 milyonunun zorla yerinden edilmiş beşerler olduğunu aktaran Oktay, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en önemli zarurî göç dalgasının sebebinin çabucak Türkiye’nin yanı başındaki Suriye krizi olduğunu lisana getirdi. Oktay, şunları kaydetti:

“911 kilometre uzunluğundaki Suriye hudut sınırımızın doğal bir sonucu olarak terör ve zulümden kaçan 4 milyona yakın Suriyeli kardeşimiz ise Türkiye’ye sığınmış durumdadır. Ülkemiz, asırlar boyunca başı dara düşen ya da zulme uğrayan pek çok topluluğa inançlı bir liman, şefkatli bir yuva olmuştur. Bugün de bu tarihi sorumluluğumuzu milyonlarca kardeşimizi ülkemizde tekrar inançlı bir formda barındırarak yerine getiriyoruz. Bunu, konut sahipliğimizi reklam gereci haline getirmeden ve sığınmacıları ayırmadan, içtenlikle yapmaktayız. Zira biz, yaradılanı Yaradan’dan dolayı seven bir milletiz ve farkımız da budur.”

“COĞRAFİ YAKINLIK HİÇBİR ÜLKEYİ, BÖYLESİ BİR TRAJEDİNİN TEK SORUMLUSU YAPMAZ”

Türkiye’nin halihazırda Suriye sonları içerisinde yerinden edilmiş şahıslar de dahil 9 milyon mağdura yardım ve muhafaza sağladığını belirten Oktay, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Göç dalgasının başlangıcından bu yana ortaya koyduğumuz aktif göç idaresiyle, sığınmacılara yönelik güvenlik, sıhhat, barınma, besin ve eğitim üzere temel hizmetler Türkiye tarafından yeniden en aktif halde sunulmaktadır. Tüm kurum ve kuruluşlarımız, sivil toplum kuruluşlarımız, lokal idarelerimiz bunun içerisindedir fakat ‘adil yük ve sorumluluk paylaşımı’ unsuru mucibince, coğrafik yakınlık hiçbir ülkeyi, böylesi bir trajedinin direkt tek sorumlusu ya da yüklenicisi yapmaz, yapamaz. Bu açıdan, her ne kadar gerçekleştirdiğimiz harcamaların yanında sembolik kalıyor olsa da, AB başta olmak üzere milletlerarası toplumun katkısı ehemmiyet arz etmekte. Bu çeşit katkılar, sadece faal ve verimli biçimde tasarlanıp kullanıldığında maksadına ulaşabilir.”

“ONLARIN BİZİM BÜROKRATİK SÜREÇLERİMİZİ BEKLEMEYE TAHAMMÜLÜ YOK”

Uzun çalışmalarla lakin imzalanan Belediye Hizmetleri Geliştirme Projesi’nin uygulama sonuçlarını da bir an evvel görebilmeyi ümit ettiklerini vurgulayan Oktay, şöyle konuştu:

“Uzun çalışmalar diyorum, 2018’de taahhüt edilen bir ölçüden bahsediyoruz ve 2021 bugün muahedeyi yeni yapabiliyoruz. Biz, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini süratli hareket ediyor olabilmek için kurduk ve o denli de hareket ediyoruz yeniden lakin bizim de bu suratımıza, gerek AB, gerek Birleşmiş Milletler, milletlerarası kurumların da ayak uydurması gerekiyor. Aksi takdirde insani yardımlarda ve insani krizlerde, alanda insan ögesini konuştuğumuz için onların, bizim bürokratik süreçlerimizi beklemeye tahammülü yok.”

Oraya götürülecek her bir kuruşun ve hizmetin onlara su, ekmek, aş, iş ve yerele ahenk süreçlerine katkı olarak gideceğini vurgulayan Oktay, bunun geciktiği her an, her dakika, her saat, hele de üç yılın çok geç kalınmış bir süreyi söz ettiğini vurguladı.

Oktay, “Ben bilhassa bugünden itibaren olsa da çabalarınızın en az bir kat daha artacağına yürekten inanıyorum. Sayın Büyükelçi ve öteki büyükelçiler de buradalar, sizlerin de çabalarınızın birebir ölçüde artacağına yürekten inanıyorum.” diye konuştu.

“SIĞINMACILARLA DİREKT TEMAS EDENLER BELEDİYELERDİR”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, nüfusuna oranla ağır düzeyde sığınmacıya yuva olan vilayetlerdeki belediyelere verilecek altyapı takviyelerinin, kentlerde mevcut muhtaçlığın bir kısmına katkı vereceğine inandığını belirtti.

Birtakım vilayetlerin yüzde 100’ün üzerinde sığınmacıyı konuk ettiğini aktaran Oktay, orada yaşayan insanların da o şahıslarla acılarını, meskenini, suyunu, yollarını, parklarını, elektriğini ve altyapısını paylaştığını, bu nedenle lokal idarelerdeki gereksinimin düşünülenin çok ötesinde olduğunu vurguladı.

Oktay, göç idaresi denildiğinde akıllara, merkezi idarelerin sorumluluğu gelse de aslında sığınmacılarla direkt temas edenlerin belediyeler olduğuna dikkati çekerek, belediyelerin sığınmacılara yönelik hizmetleri ve insan odaklı yaklaşımlarının hem birinci yerleşimde hem de ahenk sürecinde belirleyici olduğunu söyledi.

Bugün finansman mutabakatlarını imzalayan belediyelerin, yaptıkları çalışmalarla insan odaklı yaklaşımın en iyi örneklerini verdiğini vurgulayan Oktay, şunları kaydetti:

“Belediyelerimiz, lokal idarelerimiz, Suriyeli kardeşlerimiz için yaptığı fedakar çalışmalarla tarih yazmış ve yazmaya da devam ediyorlardır. Nasıl ki biz bugün 500 yıl evvel Türkiye’ye göç eden Musevilere hizmet edenlerle gurur duyuyorsak, iftihar vesilesi olarak bunları anlatıyorsak, inşallah gelecekte de bizim torunlarımız sizlerin yaptıklarını birebir iftihar ve gurur vesilesiyle kendi çocuklarına anlatacaklar. Şöyle bir geçtiğimiz 10 yıla dönüp, yalnızca belediyelerimizin ve vatandaşlarımızın sığınmacılar için yaptıklarını anlatmaya kalksak inanın ne bu programın vakti kâfi ne de yapılanları sözlerle ifade edebiliriz.

Kilis, Gaziantep, Hatay, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Mardin, Adana üzere vilayetlerimiz başta olmak üzere ensar kentlerimizin ensar belediyeleri, toplumsal dayanaklardan lisan kurslarına kadar ek hizmetler geliştirerek sığınmacı dostu bir yaklaşım benimsemişlerdir. Altyapılarına ek olarak bunları tabir ediyorum. Birinci günden itibaren yereldeki uğraşa ve uğraşa ben de şahsen, şahsen şahit oldum.”

Bunun, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde “gönül belediyeciliği” olarak isimlendirilen belediyecilik düsturunun bir yansıması olduğunu belirten Oktay, sığınmacı sayısıyla kent nüfusunun yüzde 100’ünü aşan yahut yalnızca bir gecede nüfusu katlanan kentlerin de olduğunu lisana getirdi.

“SADECE 2020’DE EGE’DE 9 BİNE YAKIN GERİ İTME OLAYI YAŞANDI”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, şunları kaydetti:

“Başka ülkelerde gördüğümüz yürek burkan göçmen imajlarının ve sığınmacı dramlarının hiçbiri ülkemizde yaşanmamıştır. Ege’de, Akdeniz’de göçmenlere karşı sergilenen tutumları, insanlığın nasıl sınıfta kaldığını, üzülerek izliyoruz. Bugün de dahil izliyoruz. Bu sözün altını çizerek tabir ediyorum ‘İzliyoruz’ diyorum. AB, Birleşmiş Milletler, AB’nin her bir üyesi başta olmak üzere izliyoruz. Yalnızca 2020’da Ege’de 9 bine yakın geri itme olayı yaşandığı biliniyor. Ege’de sulara gömülen yalnızca suçsuz insanların inançlı hayat hayalleri değil, binlerce temiz candır.

Emsal halde Avrupa’ya sığınan on binlerce Suriyeli çocuğun akıbeti bilinmemektedir. Başka taraftan, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğinin datalarına bakıyoruz, 2020’de dünyada 3’üncü ülkelere yerleştirilmeyi bekleyen 1 milyon 440 bin mülteciden yalnızca 11 bin 150’sinin AB üyesi ülkelerde yerleştirilebildiğini gösteriyor. Hal böyleyken ne yazık ki göç bahisli milletlerarası toplantılarda hala ‘ne olması gerekir’ler konuşuluyor ve sonuç bildirileri nasihatten öteye geçemiyor.”

“TÜRKİYE’NİN NASİHATE DEĞİL İÇTENLİKLE YÜK PAYLAŞAN PAYDAŞLARA GEREKSİNİMİ VAR”

Merkezi idare, belediyeler, Kızılay üzere “gurur vesilesi” kuruluşlar ve sığınmacı konusunda deneyim sahibi sivil toplum kuruluşlarıyla Türkiye’nin nasihate ya da yönlendirmeye değil lakin içtenlikle yük paylaşan paydaşlara gereksinimi olduğunu belirten Oktay, bugün bunun çok küçük bir nebze de olsa örneğini gördüklerini söyledi.

Oktay, AB dahil, memleketler arası fonlarının dağılımı ve kullanımı konusunda da bu görüşü savunduklarını vurgulayarak, şöyle devam etti:

“Fonların yetersizliği, yavaş işleyen proje süreçleri ya da hibe yerine krediye yönelinmesi, finansal dayanakların aktifliğini azalmaktadır. Bu mevzularda yapılabilecek iyileştirmeler üzerinde teknik arkadaşların çalıştığını biliyor yeniden ben de şahsen süreci yakından takip ediyorum. Altını çizerek tabir etmek isterim, Türkiye-AB göç iş birliği, bu alandaki kriz ve belirsizlikler devam ettiği surece sürdürülmeli ve kapsamı da genişletilmelidir.

Dileğimiz, AB’nin adil yük ve sorumluluk paylaşımı çerçevesinde Suriyeliler için yasal göç yollarını açması, istekli insani kabul düzeneğini somut taahhütlerle aktive etmesi ve yine yerleşme kotalarını artırmasıdır. Yani bir taraftan Türkiye’ye her türlü sığınmacı, mülteci girsin, başka taraftan asla çıkmasın siyaseti sürdürülebilir de insani de değildir. Ben buradan memleketler arası toplumu bir kere daha yaklaşan bir tehlikeye karşı uyarmak istiyorum. Şayet yanlışsız bir formül üretemezsek daima birlikte, Afganistan’dan yeni bir göç tehlikesinin tüm AB başta olmak üzere tekrar tüm ülkeleri tehdit edebileceğini de buradan tabir etmek istiyorum.”

Bugün atılan imzalar sonucunda, 15 belediyenin “kaliteli su kullanımı”, “atık su yönetimi” ve “geri dönüşüm” üzere altyapı projelerinde alternatif finansal kaynaklardan yararlanabileceğini aktaran Oktay, ilerleyen devirde belediyelerin dijitalleşme tarafının da yeniden bu çerçeveden, akıllı kent teknolojileri, mülteci bilgi idaresi ve çevrim içi hizmetler üzere alanlara yaygınlaştırılacağına inandığını söyledi.

Oktay, projelere ait ilerleme basamaklarının “iyi uygulama örnekleri”, “aksayan yönler” ve “ek ihtiyaçlar” üzere başlıklarla raporlanmasının ise hem yeni projelere ilham olacağına hem de süreçleri daha aktif hale getireceğine işaret etti.

Belediye Hizmetleri Geliştirme Projeleri’nin bir kere daha iyi olmasını dileyen Oktay, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, belediyeler ile fon ve proje sürecine dahil olan tüm paydaşlara AB ve ilgili tüm ülkeler dahil emeği geçenlere teşekkür etti.

Konuşmaların akabinde, proje yararlanıcısı 15 ilin belediye liderleri yeni içme suyu, atık su, yağmur suyu ve katı atık projeleri için imza attı.

Programa, Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, AB Türkiye Delegasyonu Lideri Büyükelçi Nikolaus Meyer- Landrut, Fransa’nın Ankara Büyükelçisi Herve Magro, Dünya Bankası Türkiye Ülke Yöneticisi Auguste Tano Kouame, Türkiye Belediyeler Birliği Lideri Fatma Şahin, İLBANK Genel Müdürü Yusuf Büyük de katıldı.