Dünya Bayanlar Günü nedeniyle bir açıklama yapan Psikolog Aynur İlhan, 8 Mart’ın tarihte bir değişim ümidi olduğuna dikkat çekti.

8 Mart 1857’de, ABD’nin New York eyaletinde çalışma şartlarının iyileştirilmesini isteyen emekçilerin iş bırakma hareketinden sonra çıkan yangından ötürü 120’den fazla bayan personel hayatını kaybetmişti. Yangından kurtulamamalarının nedeni fabrika idaresinin gerekli önlemleri almamasıydı.

Tüm dünya reaksiyon vermişti bu olay olduğunda ve 8 Mart özel bir gün olarak ilan edilmişti. O günden bu yana daha evvel varlıklarını korkarak gizleyen birçok bayan artık sesini çıkarmaya başladı. Her 8 Mart sesini duyurmak isteyenlerin buluşma noktası oldu. Mitingler, protestolar ve hareket sloganlarının atıldığı yürüyüşler aslında kıymetsiz hissettirilen, varlıkları görülmeyen ve aşağılanan bayanlar için bir değişim ümidiydi.  

Lakin bugün hala birebir savaşın gayretini verdiğimizi hatırlatan Psikolog Aynur İlhan, “Eşitsizlik olağanlaşırken bayanın aleyhine olan her türlü baskıcı norm görünmez olmaya başladı. Toplumsal sisteme hükmeden eril anlayış evvel zihinleri ele geçirdi. Yalnızca bayanlar da değil, erkekler de kendilerine biçilen rollerden ötürü mustarip bir hale geldiler. Yüzyıllardır erkekler daha güçlü görünmek için baskı ve gerilim altında, bayanlar da bastırıldığı için kurban psikolojisi ile hayatı yaşamakta. Toplumun bize verdiği cinsiyet rollerinin ötesindeki kimliğimizi keşfetmeye çabalarken öğretilmiş kalıplardan sıyırılıp yeni bir inanç sistemi yaratmak için hala uzun bir yol almamız gerektiğini görüyoruz” dedi.

Cinsiyet eşitsizliği

Tahminen hukuksal açıdan her manada bayan ve erkek eşit görünse de cinsiyet eşitsizliğinin olmadığı bir yer söyleyebilir misiniz diye soran Aynur İlhan, hegemonik erkeklik anlayışının olduğu bu sistemde bayanların haklarının bazen şuurlu bazen de bilinçsiz olarak her yerde ihlal edildiğini hatırlattı.

Şimdiye kadar bu savaşı yenmek için daima bayanlar sesini çıkardığını, ne yazık ki bunun kalıcı bir tahlil olmadığını vurgulayan Aynur İlhan, toplumsal bir algıyı değiştirmek kelam konusu olduğunda öncelikle en temele inilmesi ve bayanın maruz kaldığı ayrımcılık araçlarının giderilmesi gerektiğini bildirdi.

6 hususta neler yapılmalı?

Pekiyi neler yapılmalı? Psikolog Aynur İlhan bu soruya yanıtını “Sorumluluk alınmalı”, “Bilinçlendirme ve farkındalık çalışmaları yapılmalı”, “Ebeveynler çocuklarını toplumsal cinsiyet eşitliğine hassas bir formda yetiştirmeli”, “Türkçe’de cinsiyet ayırımcılığa son”, “Şiddetin her cinsine hayır”, “Kadınlar kendine paha vermeyi öğrenmeli” olarak altı unsurda topladı.

Sorumluluk alınmalı: Her birey toplumsal cinsiyet eşitliğine dair ayrımcılıkları zihnen sorgulamalı ve davranışlarını dönüştürme konusunda kendi sorumluluğunu almalı.

Bilinçlendirme ve farkındalık çalışmaları yapılmalı: Toplumsal seviyede cinsiyet ayrımcılığına dayalı kalıp yargıların değişmesi için bilinçlendirme ve farkındalık çalışmalarının aileden başlayıp tüm eğitim kurumlarında, iş hayatında, üniversitelerde, medyada ve dini topluluklarda uygulanması gerekmektedir.

Ebeveynler çocuklarını toplumsal cinsiyet eşitliğine hassas bir formda yetiştirmeli: Biyolojik cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kimliklerinin ayrımı öğretilmeli, insan haklarını doğrultusunda çocuklarını sosyalize etmeliler. Kız çocuklarında öz-değer algısı geliştirilmeli ve hudut kavramı benimsetilmelidir.

Türkçe’de cinsiyet ayırımcılığına son: Klasik kanıların ve algıların bir yansıması olan lisan kullanımına dikkat edilmeli. Ne yazık ki, Türkçe ’de yerleşmiş kimi cümleler hala cinsiyet ayrımcılığı içermektedir. Farkında olmadan bu cümlelerin günlük hayatta kullanılması, toplumsal cinsiyet rollerinin bireyler tarafından içselleştirilmesine neden olmaktadır.

Şiddetin her tipine hayır: Bayana kaygı, acı ve ıstıraptan öbür bir şey vermeyen şiddet, toplumsal bir denetim sistemi fonksiyonu haline gelmiştir. Şiddetin hiçbir tipi kabul edilmemeli, şiddet mağdurlarının ve şiddet uygulayan bireylerin takviye alması teşvik edilmelidir.

Bayanlar kendine kıymet vermeyi öğrenmeli: Kimsenin cinsiyetine nazaran sınıflandırılmadığı ve yargılanmadığı bir dünya için evvel tüm bayanların herkesten ve her şeyden bağımsız bir biçimde kendisine bedel vermeyi öğrenmesi gerekmektedir. Zira kendini seven ve kıymet veren bir bayan; şiddete, ayrımcılığa ve haksızlığa her vakit dur deme maharetine sahip olacaktır.