ÇİĞDEM YILMAZ İstanbul – Futbol hakemi Halil İbrahim Dinçdağ, 2009 yılında eşcinsel olduğu gerekçesiyle meslekten ihraç edilmişti. Münasebet olarak Dinçdağ’a Gülhane Askerî Tıp Akademisi’den (GATA) verilen ‘askerliğe elverişli değildir’ raporu gösterilmişti. Dinçdağ, bu raporun basına yansıması ve hakemlik yaptırmayarak ayrımcılık yaptığı teziyle Türkiye Futbol Federasyonu’na (TFF) 2009 yılında dava açmıştı. İstanbul 20. Asliye Hukuk Mahkemesi, 29 Aralık 2015’te davanın kısmen kabulüne karar vererek, TFF’nin 3 bin lira maddi, 20 bin lira manevi olmak üzere 23 bin lira tazminat ödemesine hükmetmişti. Karara hem TFF hem de Halil İbrahim Dinçdağ’ın avukatı itiraz etti. Davalı TFF’nin başvurusunu kabul eden Yargıtay, kararı manevi tazminat şartları oluşmadığı gerekçesiyle bozdu. Belgenin tekrar görüşüldüğü İstanbul 20. Asliye Hukuk Mahkemesi de Yargıtay’ın kararına uyarak, taminat talebini reddetti. Bunun üzerine Dinçdağ’ın avukatı karar takrar itiraz etti.

İtirazı görüşen Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, oy çokluğuyla kişilik hakkının zedelenmesinden ziyan gören kişinin manevi tazminat isteyebileceğini, manevi tazminatın istenebilmesi için gerçekçi şartların oluşması gerektiğini ve davaya mevzu olayda manevi tazminat şartlarının oluşmadığını belirtti. Lakin heyet üyesi bir hakim karara muhalefet şerhi düştü.

‘Eşitlik ilkesi’ne vurgu

Dairesi üyesi S.K. karşı oy yazısında “Farklı muamele kaynaklı ayrımcılıktan kurtulması için şahıstan, kişiliğinin ayrılmaz bir kesimini oluşturan cinsel yönelimini inkar etmesi yahut değiştirmesi beklenemez” tabirlerine yer verdi. S.K. 7 sayfalık şerh yazısında özetle şunları kaydetti:

“Davacının, sıhhat sıkıntıları ve mevzuat münasebet gösterilerek çeşitli mazeretlerle ayrımcı muameleye tabi tutulduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle davacının maruz kaldığı muamele, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Anayasa Mahkemesi (AYM) kararlarında ayrımcılık nedeni olarak kabul edilen cinsel yönelimle direkt irtibatlıdır. Anayasa’nın 10. hususu yeterince ‘Herkes, lisan, ırk, renk, cinsiyet, siyasi fikir, felsefi inanç, din, mezhep ve gibisi sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.’ Devlet organları ve yönetim makamları bütün süreçlerinde kanun önünde eşitlik unsuruna uygun olarak hareket etmek zorundadırlar. Anayasa’nın 10. hususunda yer verilen eşitlik prensibi, AİHS’nin 14. hususunda yer alan ayrımcılık yasağına nazaran daha kapsayıcı olmanın yanında öteki temel hak ve özgürlüklerden bağımsız olarak da ileri sürülebilecek öznesi herkes olan temel bir unsurdur. Toplumun çoğunluğundan farklı cinsel yönelime sahip bireylerin ‘herkes’ kapsamında hak özneleri olarak anayasada yer verilen hak ve özgürlüklerden ayrımcılık yasağı kapsamında yararlanmaları gerektiği kuşkusuzdur. Davacının hakemlik misyonuna iade talebinin reddedilmesi, mesleksel yetersizlik yahut bununla ilgili bir nedenden ötürü değil özel hayatıyla ilgili tercihinden kaynaklanmıştır. Eşcinsel olan bir kişinin, mevcut mevzuat uyarınca hakemlik vazifesini yapamayacağını öngören bir kural yahut bu tarafta bir sav da bulunmamaktadır. Davalının temel hak ve özgürlüğünü kısıtlar nitelikte olduğu fikrinde olduğumdan bu nedenle de birinci derece mahkemesi kararının bozulması gerektiği kanaatindeyim.”