Türkiye’nin en değerli tabiat varlıklarından Kaz Dağları yöresindeki madencilik faaliyetleri ve doğal hayatı bekleyen tehdit TEMA öcülüğünde hazırlanan raporda ortaya konuldu. Uzmanların hazırladığı rapora nazaran, Kaz Dağları’nda yüzde 79’luk kısmının madencilik faaliyeti yapılacak halde ruhsatlandırıldığı öne sürüldü.

Biga Yarımadası ve Kuzey Ege’yi kaplayan 1 milyon 697 bin 62 hektar olarak tanımlanan Kaz Dağları yöresindeki 1 milyon 294 bin 335 hektarlık alanın, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nden (MAPEG) elde edilen datalara nazaran ruhsatlandırıldığı belirtildi.

Tahribatın boyutları

Kelam konusu raporda, “Bu ruhsatların yüzde 41’i etkin ruhsatlardan oluşurken, faal ruhsatların yüzde 57’si arama, yüzde 43’ü ise işletme ruhsatı safhasında bulunuyor. Ruhsatların yüzde 38’i ise ihale alanı olarak ruhsatlandırılmıştır” sözlerine yer verildi. 

Gelecekte yaşanacak olası etraf tahribatının boyutunun gözler önüne serildiği raporda, risk altındaki bölgelerin, Çanakkale’de Merkez, Lapseki, Biga, Yenice, Çan, Bayramiç, Ezine, Ayvacık ilçeleri ile, Balıkesir’e bağlı Balya, Gönen, İvrindi, Savaştepe, Edremit, Havran, Burhaniye, Gömeç ve Ayvalık’ın yanı sıra İzmir’de Kınık, Dikili, Bergama ilçeleri ve Manisa’da Soma ilçesinden oluşan 1 milyon 697 bin 62 hektarlık alan olduğuna dikkat çekildi. 

Raporda IV. Küme maden ruhsat alanları incelenirken, 1/100.000 ölçekli maden ruhsat haritalarından yararlanıldığı ve Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nden (MAPEG) 1/100.000 ölçekli IV. Küme maden ruhsatlarının temin edildiği bilgisine yer verilirken, Kaz Dağları’nın, 1994 yılında Ulusal Park, 1998 yılında Tabiatı Muhafaza Alanı duyuru edildiği, bölgede bulunan 52 farklı noktadaki 3 bin 232 hektar alanın “Gen Kaynaklarını Yerinde Muhafaza Sahası” olduğu belirtilerek, şöyle denildi: “Kaz Dağları, yaban hayatı için kıymetli bir hayat alanıdır. Kaz Dağı Ulusal Parkı’nda bilim insanlarınca bugüne kadar 101 familyaya ilişkin 800 civarında bitki çeşidi tespit edilmiştir. Tabiat muhafaza alanı kategorileri doğal sit, gen müdafaa, kent ormanı, koruma ormanı, ulusal park, tabiat parkı, tabiatı muhafaza alanı, tohum meşcere alanı ve özel etraf müdafaa alanıdır.

Bu alanlar toplam 69 bin 235 hektarlık bir alan oluşturmaktadır  Bu alanlara Kaz Dağları ve Troya Ulusal Parkları, Ayvalık Adaları, Darıdere, Sarımsaklı, Ayazma Pınarı Tabiat Parkları, Kaz Dağları Göknarı Tabiatı Müdafaa Alanı üzere bölgeler örnek olarak verilebilir” görüşleri sıralandı. 

Değerli Tabiat Alanları

Kaz Dağları’nın 2007-2023 yılı Ulusal Turizm Aksiyon Planı’nda “Yüksek Nitelikli Turizm Bölgesi” duyuru edildiği, bölgede farklı statülerde çok sayıda kültür mirası bulunduğu, bu alanların 102 bin 891 hektarlık alanı kapsadığı bilgisi de raporda dikkat çeken kısımları oluştururken, bölgenin canlı çeşitlerinin jenerasyonlarını sürdürebilmeleri için özel değer taşıyan “Önemli Tabiat Alanları” (ÖDA) kapsamında olduğunun altı çizildi.

Kadim kültür yok edilecek

Raporun sonuç kısmında şu ikaz yapılıyor: “Maden Kanunu’nda yapılan değişiklikler bizi her karışı madenler için ruhsatlandırılmış bir Kaz Dağları yöresi ile karşı karşıya bırakmaktadır. Milyonlarca yılda oluşmuş doğal varlıkların ve kadim kültürün kelam hakkı madencilik ruhsatlarının faaliyete geçmesiyle yok olacaktır. Raporun ortaya koyduğu sonuçlar hem Kaz Dağları yöresinde hem de Türkiye genelinde ekolojik temelli, bütüncül, ziraî üretimi önceliklendiren ‘arazi kullanım planlamasına ve müdafaa yaklaşımına’ muhtaçlık olduğunu göstermektedir. Kaz Dağları madencilik faaliyetlerinden korunması gereken bir dünya mirasıdır. Geleceğimizin mirası doğal varlıklar madencilik faaliyetlerine büsbütün kapalı tabiat müdafaa statüleri ile korunmalıdır.”

Potansiyel ruhsat alanı

Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne nazaran 1 milyon 294 bin 335 hektar çalışma alanı ruhsat alanı olduğuna dikkat çekilerek, şöyle denildi:
“MAPEG’den elde edilen IV. Küme ruhsatların alansal dağılımına nazaran çalışma alanının yüzde 79’u (aktif ruhsatlar ve ihale alanları) ruhsatlandırılmıştır. Bu ruhsatların yüzde 41’i faal ruhsatlardan oluşur. Etkin ruhsatların yüzde 57’si arama, yüzde 43’ü ise işletme ruhsatı safhasında bulunur. Ruhsatların yüzde 38’i ise ihale alanı olarak ruhsatlandırılmıştır. Tüm çalışma alanının yalnızca yüzde 21’i rastgele bir IV. Küme maden ruhsat alanı olarak tanımlanmamıştır. Ruhsat alanı olarak tanımlanmayan bu alanların büyük kısmının verisi olmayan alanlardan oluştuğu ve potansiyel birer ruhsat alanı olarak kıymetlendirilebileceği de göz gerisi edilmemelidir.”