Trakya’da endüstrileşmenin neden olduğu etraf kirliliğine ayna tutacak çok çarpıcı uzman raporu, 3 yıl sonra askıya çıkan ÇED evrakı ile yine gündeme geldi. Tekirdağ’ın Ergene ilçesi Karamehmet mahallesi Marmaracık mevkiindeki Plastik Sanayi Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi’ne ilişkin 2 milyon 800 bin metrekarelik tarım alanını inceleyerek toprak numunelerini tahlil eden bilim insanları, etrafı buğday tarlalarıyla çevrili alanın adeta zehirlenmiş olduğunu ortaya koydu.

Raporda, arazinin hudut kıymetin 2.1 katı nikel ile 17.6 kat krom olmak üzere ağır metal kirliliğine ağır formda maruz kaldığı belirtilerek, “Arazi ziraî niteliğini kaybetmiş durumdadır” dendi. Marmaracık mevkiindeki, Plastik Sanayi Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi’ne ilişkin tarım alanına kooperatif tarafından uzun vakittir “plastik sanayi tesisi” kurulmak istendiğini belirten çevreciler ise projeye “Birinci derece tarım toprağının üzerine dev bir sanayi tesisi kurulamaz” diyerek karşı çıkıyordu. Tüm bu tartışmalar ortasında sanayi sitesi kurma projesinin değerli kademelerinden biri olan ÇED süreci ise Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 15 Şubat günü ilan edildi. 

İki hafta evvel askıya çıkan ÇED belgesi ile 2 milyon 800 bin metrekarelik arazinin tarım toprağı olmadığını ispat etmek için 10 Aralık 2018 tarihinde hazırlatılan uzman raporu da gün yüzüne çıkmış oldu. Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Beslenme Kısmı Lideri Prof. Dr. Aydın Adiloğlu ile öğretim vazifelisi Doç. Dr. Sevinç Adiloğlu ve araştırma vazifelisi Yusuf Solmaz tarafından hazırlanan “Ergene ilçesi Karamehmet mahallesi Marmaracık mevkii 148 Ada 1 Parsel 149 ada 1 parsel ve 150 ada 1 parsel nolu parseller hakkında zirai eksper teknik raporu” başlıklı raporda etrafı buğday tarlalarıyla çevrili alanın adeta zehirlenmiş olduğu belirtildi. Bilim insanları arazinin ağır metal kirliliğine ağır formda maruz kaldığını ve tarımda kullanılamaz halde olduğuna değinirken, tahlil sonuçları üzerinden şu tespitleri sıraladı:

‘Nikel ve krom var’

“Söz konusu arazinin bir hududu TEM otobanı öbür hududu ise büsbütün sanayi tesisleri ile çevrelenmiş durumdadır. Bu tarafıyla kelam konusu arazi ziraî niteliğini kaybetmiş durumdadır. Ergene ilçesi dahil olmak üzere Trakya bölgesi tarım topraklarının organik husus ölçülerinin yüzde 85’i yüzde 1.5’in altındadır ve bölge tarım yerlerinin organik husus ölçülerinin çok büyük bir kısmı yetersiz durumdadır.”

Numuneler üzerinde yapılan tahliller sonucunda müsaade verilebilir hudut bedelin 2.1 katı nikel ile 17.6 kat krom bulunduğunun tespit edildiğine de yer verilirek, “Toprakta yüksek krom kirliliği bitki tohumlarının çimlenmesini büyük ölçüde engellemektedir. Şayet bu toprakta mevcut durumda tarım yapılacak olursa, yetiştirilecek olan bitkilerin bünyesindeki yüksek nikel ve krom ölçüleri bu bitkiler ile beslenecek olan insan ve başka canlıların sıhhatini da olumsuz bir biçimde etkileyecektir” görüşleri sıralandı. 

İstanbul’a kadar…

Çevreciler ise kelam konusu zirai eksper raporunun aslında Trakya’nın yansıması olduğunu, ölçümlerin yapılması durumunda misal ağır metal kirliliğinin Edirne’den İstanbul’a kadar olan birçok bölgede görülebileceğini belirtiyor. Trakya Platformu Yürütme Şurası üyesi, Etraf ve Sıhhat Kurulu Lideri Murat Sevgi, bölgedeki teplikeye ait şu bilgileri paylaştı:

“Tarımsal hüviyetini kaybettiği belirtilen 2 milyon 800 bin metrekarelik tarım alanının bitişiğinde devasa buğday tarlaları bulunuyor. Akredite laboratuvar sonuçları projeye itiraz etmemiz sonucu ortaya çıktı. Devasa bir araziyi tarım dışı göstermek için çok kapsamlı araştirmalar yapılması gerekir. Bir arazinin yasal olarak tarım dışı kabul edilmesine vilayetlerde bulunan Toprak Muhafaza Konseyleri karar verebilir. Soruna başka çerçeveden bakacak olursak, tarım topraklarına bulaşan ağır metal kirliliğini gözler önüne seren zirai uzman raporu, bir manada bölgedeki büyük probleme ışık tutuyor. Bu rapor aslında bizim yıllardır verdiğimiz etraf çabasının haklılığını ortaya koyuyor. Trakya’nın toprağını, suyunu kirleten, halk sıhhatini hiçe sayan, çiftçinin belini bükenler her kimlerse hasarı tanzim etmekle mükelleftir.”

‘Kirlilik bölgenin tamamında var’

“Kirlilik varsa, bölgenin tamamı için vardır” diyen Etraf ve Sıhhat Komitesi Lideri Murat Sevgi, kelam konusu tarım yeri “Kasti kirletilmiş olabilir mi?” diye düşünmeden edemediklerini vurguladı. Sevgi devamında da şunları dedi:

“Kirlilik varsa her yer kirlidir. Komşu parsellerde buğday ekiliyor. Daha da kıymetlisi; uzman raporunda ‘Söz konusu arazinin tarım dışı kullanılması durumunda etrafı milletlerarası karayolu ve sanayi tesisleriyle kapanmış olduğundan bitişik topraklara rastgele bir zara vermeyeceği anlaşılmıştır’ sözü yer alıyor. Trakya’daki tarım yerlerini birçoğu karayollarına bitişik ve etrafı sanayi tesisleriyle dolu. O halde rapor tıpkı vakitte Trakya’daki tarım toprakları kirletilmiş olduğunu ispatı kabul edilmelidir.”

‘Durum iç açıcı değil’

Trakya’da halk sıhhati konusunda kıymetli araştırmalara imza atan bilim insanlarından üroloji ve patoloji uzmanı Prof. Dr. Osman İnci, tarım yerlerinde geniş çaplı toksitise ölçümleri yapıldığı takdirde benzeri tablonun görüleceğini belirterek, şunları söyledi:

“Her türlü ağır metal ve toksik husus, yetişen eserleri ve münasebetiyle insanların sıhhatini olumsuz tesirler. Krom, nikel, demir, çinko, arsenik, sülfat, bakır üzere tehlikeli unsurlar bitkilerden insanlara geçerek başta kanser olmak üzere birçok hastalığa davetiye çıkartabiliyor. Geçmiş yıllarda yaptığımız araştırmada tehlikeli kanserojenlerin birçok tümörlü hastada olağanın üç katı olduğunu tespit etmiştik. Topraktaki ağır metal burada yetişen eserleri daima tüketen insanlarda böbrek, mesane ve prostat kanserlerine neden olma riski taşır. Maalesef Trakya toprakları uzun yıllardır ağır metal ve etraf kirliliğine bağlı olarak kirlenmiş durumda. Bölgede önemli kanser artışının sebebi bu kirlilik. 2 milyon 800 bin metrekarelik alanda yapılan ölçümleri bölgeye yaysanız misal sonuçlar çıkar. Durum iç açıcı değil.”