Birinci ölümlü olay açıklandığında toplumda tasa düzeyinin epeyce yüksek olduğunu belirten uzmanlar, duruma alışmaya bağlı olarak toplumun birtakım bölümlerinde vakitle tasa düzeyinin düştüğünü, bunun da kuralların askıya alınması manasına geldiğini belirtiyor.

Toplumda telaş düzeyi azaldı

Artan hadise sayılarına rağmen toplumun kimi bölümlerinde kurallara uyulmasında aksamalar görüldüğünü, bilhassa maske ve fizikî ara konusunda tedbirlerin gerektiği formda alınmadığını kaydeden Doç. Dr. Nermin Gündüz, süreç ilerledikçe her gün data ve bilgi almanın şahıslarda duyarsızlaşma oluşturmuş olabileceğini söz etti.

Doç. Dr. Nermin Gündüz, “Mart ayındaki birinci açıklanan hasta sayısı Türkiye’de 1 iken 10 üzerinden kıymetlendirecek olursak insanların telaş seviyesi ise 10’du. Şu anda vefat eden kişi sayısı 40’ları aştı. Yeni hadise sayısı ise bin 500’i geçerken; tasa seviyesi ise 2-3 seviyesinde. Birinci olay ile birlikte mevt sonucunu duyduğumuzda inanılmaz panik olmuştuk ve aniden bedenimizde dehşetli bir tehdit algısı oluştu. Sekiz aydır pandemi ile yaşamaya çalışıyoruz. Öncesinde de karantinalar, kısıtlamalar ve son anda açıklanan sokağa çıkma yasakları ruh sıhhati açısından bakıldığında önemli rahatsızlıkların ortaya çıkmasına sebep olabilecek kaotik ortamdı. Daima koronavirüsle alakalı bilgi alıyor olmak insanlarda alışkanlık oluşturdu ve artık eskisi kadar önemsenmemesine neden oldu” diye konuştu.

Virüsün var olduğuna inanmayanlar var

Virüsün var olduğuna inanmadığını söyleyen bireylerin olduğuna dikkat çeken Gündüz, “Bir de kişilik özellikleri olarak otoriteyle sıkıntılar yaşayan, genel olarak kurallara uymakta zorluk çeken virüsü umursamayan küme var. Beşerler kendileri bu rahatsızlıkla yüzleşmedikleri vakit ya da yakınlarından birinin salgına yakalandığının haberini almadıklarında güya dünya dışında var olan bir salgınmış üzere çok bir özgüvene sahip oluyorlar. Bu da kâfi ve yanlışsız bilgi kaynaklarına ulaşamamakla alakalı” sözlerini kullandı.

Davranışlarda orantılı olmak gerekiyor

Koronavirüse karşı geliştirilmesi gereken davranış biçiminde istikrarlı bir tavrın kıymetine işaret eden Doç. Dr. Nermin Gündüz, “Burada iki uçtan bahsedebiliriz. Biri salgını hiç önemsememek, yokmuş üzere davranmak, hiçbir hazırlık yapmamak, maske dahi takmamak, uzun periyodik tatillere çıkmak ve hiçbir teklife uymamak üzere davranışlar sergilemek. Oburu de kendine bir alan yaratarak çok steril yaşamak, dünyayla irtibatın koparıldığı bir hayat biçimi. Tavsiye ettiğimiz bu iki hayat biçiminin tam ortası. Kayıtsız olmak da değil, kendi fanus alanını yaratıp o alanda sıkışıp kalmak da değil. Hazırlıklı olmaktan kast ettiğimiz bu iki ucun ortasında olmak” diye konuştu.

Süreç olumlu bakış açısı ile değerlendirilmeli

Pandemi devrinde ruh sıhhati manasında iyi kalabilmek için psikososyal dayanağın kıymetli olduğunu belirten Doç. Dr. Nermin Gündüz, “Herkes çok güç bir periyottan geçiyor. Bundan sonra da bizleri neler beklediğini, sonucun ne olacağını ve ne kadar süreceğini bilmediğimiz bir periyodu yaşıyoruz. Daha evvelki tıp tarihinden elde ettiğimiz datalara nazaran Covid-19 salgınının sona ereceğine ait deliller var. Münasebetiyle öncelikle bunu kendimize hatırlatmamız, bardağın büsbütün boş olmadığı, salgının geçeceği, aşının bulunması istikametinde çok önemli çalışmaların olduğu niyetini yerleştirmek ve etrafımızdakilere de bunları atlatmamız gerekiyor. Sıkıntıların düzeleceği ile alakalı konuşmaların olduğu ve karamsar içerikli konuşmaların azaltıldığı süreçlerde umut aşılama, insanın ruh sıhhatinde iyileştirici tesirlere sahip. Geçtiğimiz kış dönemini pandemi ile geçirdik ve bu kış mevsiminin de pandemi ile geçme ihtimali epey yüksek görünüyor. Zihinsel, bedensel ve psikososyal dayanak ağlarını kurup bu duruma karşı hazırlıklı olmak gerekiyor” dedi.

65 yaş üstü bireylere takviye sağlanmalı

Doç. Dr. Nermin Gündüz, pandemi süreci devam ederken 65 yaş üstü bireylerin dikkat etmesi gereken noktalara işaret etti. İmkânlar ölçüsünde bedensel sıhhate yönelik analiz yaptırmanın kıymetine değinen Gündüz, “Özellikle 65 yaş üstü ve riskli hasta grubundakilere vitamin takviyesi sağlanması önemli” ikazında bulundu.

Rutin denetimler aksatılmamalı

Ruh sıhhati ile ilgili problemlerinde artış görülen şahısların de bilhassa rutin denetimlerini aksatmaması gerektiğini belirten Doç. Dr. Nermin Gündüz, “Hasta randevularının tabiplerine ulaşabilmelerindeki zorlukları göz önüne alarak çok daha öncesinden organize edilmesi gerekiyor. Bu periyotta iyi gelen alanlar, iyi gelen şahıslar ve bunlarla alakalı bağ oluşturma hayli yarar sağlayacaktır. Niyet, his ve davranış ekseninde en kolay değiştirilebilecek olanın davranış olduğunu biliyoruz. Bilhassa depresyondaki hastalarımıza ruh sıhhatine iyi geleceği için pandemi devrinde evdeyken sunulan tekliflerle alakalı davranış bazında neler yapılabileceklerini gözden geçirmelerini öneriyoruz. Örneğin daha evvel ilgilerini çeken fakat bir türlü izleme fırsatı bulamadıkları sinemaları izleme, kitapları okuma, uzun müddettir aramadıkları sevdiklerini arama, sevdikleri yemekleri pişirme, fotoğraf ya da boyama yapma üzere. Ayrıyeten toplumsal medya aracılığı ile maruz kalınan kaynağı muhakkak olmayan, gerçeklik dışı haberlerden de uzak durulması bu devir ruh sıhhatini olumlu etkileyecektir” dedi.