Bipolar bozukluğun “iki uçlu duygudurum bozukluğu, manik depresif bozukluk, iki uçlu mizaç bozukluğu, bipolar affektif bozukluk” üzere isimlerle de isimlendirildiğini belirten Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Dilek Sarıkaya, hastalığın ortaya çıkma nedenleri ortasında genetik etkenlerin birinci sırada sayılabileceğini söyledi. 

Travmatik olaylar, birinci hastalık devrini ortaya çıkarabilir

Dr. Dilek Sarıkaya, “Beyinde hücreler ortası iletiyi sağlayan kimyasal hususların taşınmasında yahut seviyelerinde ortaya çıkan değişiklikler de hastalığın ortaya çıkmasında tesirli olmaktadır. Yakın birinin kaybı, iş değişikliği, doğum yapmak, askerlik süreci ve göç üzere gerilimli yahut travmatik olaylar da hem birinci hastalık periyodunun ortaya çıkmasında hem de ilerleyen süreçte periyotların yinelenmesinde tetikleyici olabilir” ihtarında bulundu.   

“Bipolar bozukluğun tanısı temel olarak bir psikiyatri tabibi tarafından yapılan muayene ile konulabilir” diyen Dr. Dilek Sarıkaya, “Hastalığın teşhisini tek başına koydurabilecek bir kan analizi yahut görüntüleme yolu mevcut değildir. Fakat benzeri tabloya yol açabilecek psikiyatri dışı durumların ayırt edilebilmesi için teşhis kademesinde detaylı kan analizi ve görüntüleme prosedürlerinin uygulanması gerekiyor” dedi.

İlaç tedavisi yarım bırakılmamalı 

Tedavi sürecinde bilhassa ilaç kullanımının aksatılmaması ve yarım bırakılmaması gerektiğini vurgulayan Dr. Dilek Sarıkaya, “Tedavide duygudurum dengeleyici ilaçlar (lityum, valproat, karbamazepin gibi) kullanılmaktadır. Hastalık periyodunun özelliğine nazaran bu tedaviye antipsikotik ilaçlar ve bazen antidepresan ilaçlar da eklenebiliyor. Hastaların tedavi sürecinde en sık yaptıkları kusur, daha iyi hissetmeye başlayınca ilaçları bırakmaktır. Halbuki ki iyilik halinin kalıcı olması için ilacı her gün, tertipli almaya devam etmeleri gerekiyor” diye konuştu. 

Gözetici tedavi de planlanmalı

Bipolar bozukluğun tedavisinde hastalık devirlerinin tedavi edilmesi kadar yine hastalanmayı engellemek ismine esirgeyici tedavi de planlanmalıd. Bunun için hastalara günlük hayatları için kimi tekliflerde bulunmak gerekebilir:

• Arkadaşlarınız, aile bireyleri yahut eşinizle (şayet varsa) rahatsızlığınızı paylaşın.

• Mümkün olduğunca tertipli uyku uyuyun.

• Alkol tüketmeyin. Uyuşturucudan uzak durun.

• İşte ve konutta geriliminizi azaltın.

• Tertipli beslenin.

• Sistemli idman yapın.

• Nefes antrenmanları yapın.

• Öfke ve depresyon (çökkünlük) üzere hislerle teker teker başa çıkmayı öğrenin.

Uyku azalmasına dikkat!

Günlük rutinleri belirlemenin kıymetine işaret eden Dr. Dilek Sarıkaya, hastalığın mani ya da depresyon periyotları öncesinde ortaya çıkan belirtilere vaktinde müdahalenin değerli olduğunu kaydederek şunları söyledi:

“Günlük rutinleri belirlemenin hastalara faydası olacaktır. Bu sayede mani yahut depresyon devirlerini tetikleyen potansiyel ortadan kaldırılmış olur. Ayrıyeten hastalık devri öncesinde uyarıcı belirtileri fark etmek, erken müdahale açısından epey değerlidir. Uyku sisteminin bozulması, bilhassa uyku gereksiniminin çok azalması, fikirlerin hızlanması ve konuşma ölçüsünde artış, güç artışı, çok para harcama davranışı  taşkınlık periyodu açısından fazla uyku hali ve tartı, içe kapanma, isteksizlik, karamsarlık, iştah azalması da çökkün periyot açısından uyarıcı belirtilerdir. Bu belirtiler ortaya çıktığında derhal bir psikiyatri uzmanına başvurulmalıdır. Hastanın yakın etrafına de bu uyarıcı belirtiler konusunda bilgi verilerek onların da durumu erken fark etmelerini sağlanabilir.”

Bipolar bozukluk, tedavi edilebilir

“Bipolar bozukluk, şeker hastalığı yahut yüksek tansiyon üzere kronik seyirli giden lakin tedavi edilebilir bir hastalıktır” diyen Dr. Dilek Sarıkaya, “Bipolar bozukluğu olan pek çok birey uygun psikiyatrik tedavi ve tertipli takip ile çalışma hayatını, toplumsal hayatı ve evlilik hayatını problemsiz bir biçimde sürdürebiliyor. Bu hastalığa sahip olanların bir psikiyatri uzmanına başvurmaktan ve psikiyatrik tedavi almaktan çekinmemeleri, takiplerine tertipli olarak devam etmeleri ve ilaç tedavilerini nizamlı bir biçimde sürdürmeleri hastalığın gidişatını olumlu tarafta etkiliyor ve hastaların ömür kalitelerini artırıyor” diye konuştu.