Dünya genelinde süren yeni tip koronavirüsün yol açtığı Kovid-19 hastalığına karşı aşı çalışmaları bir çok ülkede sürerken Rusya, aşıyı tescillediğini duyurdu. Rusya “Sputnik V” aşısı için Latin Amerika, Orta Doğu ve Asya’da 20 ülkenin 1 milyar dozdan fazla sipariş verdiği açıkladı. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, salı günü yaptığı açıklamada aşının gerekli testlerden geçtiğini ve kullanıma hazır olduğunu duyurdu fakat bilim dünyası 3’üncü faz denemeleri sonlanmayan aşı için telaşlı. Aşının 3’üncü faz deneyleri Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Filipinler ve Brezilya’da yürütüleceği belirtilmişti. Fakat denemelerin sonuçlanmasından evvel aşı Rusya’da gönüllülere de verilecek. Rusya’nın aşı ile ilgili yaptığı klinik çalışmaların raporları şimdi yayımlanmadı. SARS ve MERS üzere öbür koronavirüs çeşitlerine bugüne kadar aşı bulunamamış olması ve denemelerin genelde yıllar sürmesi üzere nedenlerle bilim insanları Rusya’nın “Sputnik V” ismini verdiği aşıya temkinli yaklaştı. Nottingham Üniversitesi’nden Keith Neal “Bilimsel raporlar yayımlanmadan Rus aşısının tesirli olup olmadığını bilmek imkânsız” dedi.

‘Rusya tıpta geri’

İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek de Rusya’nın açıkladığı aşının şimdi tüm aktiflik ve güvenlilik dataları ile hazır bir aşı olmadığını belirterek, “Ancak başka üç aşı üzere preklinik, Faz I, Faz II kademelerini muvaffakiyet ile geçmiş bir aşıdır. 2-3 ay sonra hazır hale gelebilir. Dünya genelindeki aşı çalışmalarından umutluyum.  Kasım prestijiyle aşının kullanıma gireceğini düşünüyorum. Aşının bu yıl bitmeden Türkiye’ye de geleceğini iddia ediyorum” dedi. Hacettepe Üniversitesi Göğüs hastalıkları Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Fuat Kalyoncu ise tasasını şu sözlerle lisana getirdi:

“Rusya’nın tıp alanında bir birincisi başaracak durumu olmadığını düşünüyorum. Rusya, Sovyetler Birliği devrinde de artık de tıp açısından geri bir ülke. SSCB akabinde şimdiki Rusya silah, uzay, kimya ve teknoloji konusunda çok iyi. Bir müddet evvel bir kardiolog akademisyen arkadaşım bu ülkeye davet edildi. Putin’in özel buyruğuyla açılan bir Kalp Araştırma Merkezi’ni gezdiler ve görüşlerini istediler. Arkadaşımın izlenimi, maddi kahırları yok lakin eğitim seviyelerinin pek de kâfi olmadığı tarafındaydı. Şahsî olarak Kovid aşısını Batı ülkeleri ve bu ülkelerle çalışan  bekliyorum. Kendime ve aileme yaptırmam için bilimsel açıdan ikna olmam lazım.”

‘Tedirgin ediyor’

İstanbul Tıp Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı’dan Prof. Dr. Haluk Eraksoy ise “Başlangıç olarak birinci aşıyı açıklamaları insanı biraz huzursuz ediyor. Bilimsel bir açıklama yapılmadığı üzere aşının bulunduğunu devlet lideri açıkladı. Bilimsel açıklama olmadığı sürece yorum yapmamız çok güç” dedi. Aşının yürürlüğe girmesi için belirli etaplardan geçmesi gerektiğine işaret eden Eraksoy, “Rus aşısı şu an hangi kademede bilmediğimiz üzere, bilimsel olarak bir heyetten da açıklama gelmedi. Tasamız bundan kaynaklanıyor. Ruslar batı tıbbıyla rekabet içindedirler. Tıbbi buluşlarına batıdan tenkitler yöneltilir. Kimileri haklı, kimileri haksızdır. Fakat korona aşısında şu an için bulanık bir durum var” diye konuştu.

‘En süratlisi olacak’

Almanya’da Kovid-19 olay sayısındaki artış sürüyor. Ülkede virüs tespit edilen kişi sayısı son 24 saatte 1445 arttı. Bu sayı 1 Mayıs’tan bu yana en yüksek günlük artış oldu. Almanya’da toplam hadise sayısının 219 bin 964’e çıktı. Gençlerde yeni olay sayısının arttığına işaret eden Almanya Sıhhat Bakanı Jens Spahn, artan olay sayısının tasa verici olduğunu yineledi. Kovid-19’a karşı aşı çalışmalarına da değinen Sphan, aşının geliştirilmesi konusunda iyimser olduğunu, gelecek aylarda yahut gelecek yılın başında aşının geliştirilmiş olabileceğini kaydetti. Spahn “İnsanlık tarihinin en süratli aşısına sahip olacağız” dedi.

RUSYA’DA AŞI İSTİFASI

‘Etik unsur çiğnendi’

Rusya’nın Kovid-19 aşısının yankıları sürerken ülkedeki Sıhhat Bakanlığı Etik Komisyonu’nun değerli üyelerinden Profesör Alexander Chucalin istifa ettiğini açıkladı. Chucalin, Sputnik V’in tüm denetimleri yapılmadan onaylandığını ve bu durumu engelleme gayretleri sonuçsuz kalınca Etik Komisyonu’ndaki vazifesinden istifa ettiğini duyurdu. Chucalin, istifa açıklamasını yaparken aşının geliştirildiği Gamaleya Araştırma Merkezi’nin yöneticisi Prof. Alexander Gintsburg ve Rus Ordu’sunda albay olarak da vazife yapan virolog Prof. Sergey Borisevich’e dikkat çekerek, bu iki isme gerek Rusya gerekse memleketler arası olarak kabul edilmiş denetim protokollerinin uygulanıp uygulanmadığını sorduğunu ve “Hayır” cevabını aldığını belirtti. Chucalin, tıp biliminin en değerli modülü olan “Hiçbir cana ziyan vermeme” etik prensibinin çiğnendiğini söyledi. Chucalin ayrıyeten meslektaşlarının bu halleri karşısında büyük hüzün yaşadığını da aktardı.

‘Bilimsel evrelerini yayımlamadı’

Ankara Vilayet Pandemi Konseyi üyesi Prof. Dr. Parıltı Aksakal, Rusya’nın Sputnik V ismini verdiği Kovid-19 aşısının hayvan deneyleri sonrasındaki insan deneyleriyle ilgili bilimsel bir paylaşımına ulaşamadıklarını belirtti. Aşıların muteber olması gerektiğini vurgulayan Aksakal, Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) sıkıntı durumdaki ülkelere aşı sağlamak üzere fonlanan Aşı ve Bağışıklık Global İttifak (GAVİ) Platformu olduğunu belirterek, Birleşmiş Milletler Milletlerarası Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ile bir ortaya gelinip, 2 milyar doz aşı üretimi senaryosu üzerinden bir dağıtım planının yapıldığını anımsattı. Aksakal, “Türkiye’de planlamalarda bu platformun yani 2 milyar dozun içinde. Birinci başta elimize kısıtlı ölçüde aşı gelebilir lakin ‘Bu aşıyı birinci olarak kimlere yapmalıyız’ diye düşüneceğiz. Şu anda görünen birinci olarak sıhhat çalışanımıza, toplum nizamını sağlayan kümelere, 65 yaş üstü ve kronik hastalığı olanlara bu aşıyı yapmamız gerekiyor” dedi. -DHA

OXFORD AŞISI

Bir dozu 3-4 dolar

Arjantin Devlet Lideri Alberto Fernandez, Oxford Aşı Kümesi ile Jenner Enstitüsü iş birliğinde geliştirilen ve 3’üncü test etabında bulunan aşı adayının Latin Amerika ülkeleri için üretiminin Arjantin ve Meksika’da yapılacağını duyurdu. Devlet Lideri Fernandez, 2021’in birinci yarısında elde edilmesi hedeflenen aşının Brezilya hariç Latin Amerika ülkeleri için 150 ila 250 milyon doz üretileceğini belirtti. Aşı fiyatının her bir doz için 3 ila 4 dolar olacağını söyleyen Fernandez, aşı geliştiricilerin Meksika merkezli Carlos Slim Vakfı’yla yaptığı bu mutabakat sayesinde Latin Amerika bölgesinin aşıya daha erken ulaşacağını anlattı. Oxford Aşı Kümesi ile Jenner Enstitüsü iş birliğinde geliştirilen ve üretim lisansı İngiliz-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca tarafından satın alınan “ChAdOx1 nCoV-19” isimli aşı adayı, haziran sonlarında Brezilya’da beşerler üzerinde test edilmeye başlanmıştı.