Gelir vergisi mükellefleri, 2020 yılında elde ettiği gelirlerin vergisini bu yıl iki taksitte ödeyecek. Sistem Küresel Danışmanlık Kontrol Müdürü Emre Karaarslan’ın verdiği bilgiye nazaran, gerçek şahıslar, ticari, zirai ve hür meslek karlarının yanı sıra, aldıkları fiyatlar, sağladıkları menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile başka yarar ve iratları için gelir vergisi ödemekle yükümlü. Bu yıl gelir vergisi konusunda en dikkat edilmesi gereken konuların başında beyanname verme konusunun geldiğini vurgulayan Emre Karaarslan, bu mevzuda son düzenlemelere ait şunları söyledi:

“2020 yılı içerisinde tek patrondan elde edilen fiyat gelirinin 600.000 TL meblağı aşması halinde,

2020 yılı içerisinde birden fazla patrondan elde edilen fiyat gelirinin 600.000 TL meblağı aşması halinde,

2020 yılı içerisinde birden fazla patrondan elde edilen fiyat gelirlerinin, birden sonraki patrondan alınan fiyatlar toplamı 49.000 TL fiyatı aşması halinde gelir vergisi beyannamesi verilecek. Kelam konusu fiyat gelirini elde eden şahıslar 2021 Mart sonuna kadar bu gelirlerini gelir vergisi beyannamesi ile beyan edecekler. Ödemeler 2021 Mart ve Temmuz aylarında 2 eşit taksit olarak yapılacak.”

Emre Karaarslan, gelir vergisi ile ayrıntıları örneklerle açıklayarak Milliyet okurları için kaleme aldı.

İkinci bir işyerinde çalışan ya da iş değiştirenler

Gelir vergisi beyannamesi ile ilgili sorular, daha çok tabipler tarafından iletiliyor. Bu nedenle mevzuyu bir hekim örneği ile açıklayabiliriz.
2020 yılı içerisinde iki özel hastanede birden çalışan bir tabibin birinci çalıştığı hastaneden ve ikinci çalıştığı hastaneden elde ettiği fiyat gelirlerinin aşağıdaki üzere olduğunu varsayalım.

Birinci patrondan alınan fiyat 120.000 TL

İkinci patrondan alınan fiyat 51.000 TL

Beyan edilecek gelir meblağı 171.000 TL

Birinci patrondan alınan fiyat toplama dahil edilmeyecek. İkinci patrondan alınan fiyat 51.000 TL, 49.000 TL’lik beyan sonunu aştığı için birinci patrondan aldığı 120.000 TL de dahil olmak üzere 171.000 TL fiyat gelirinin tamamı gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecek.

Öbür örneğimizdeki hekim da yıl içinde iş değiştirmiş olsun. Bu tabip, 2020 yılı içerisinde mevcut çalıştığı işyerinden ayrılarak 2020 Temmuz ayında iş yeri değişikliği yapmış olsun. Temmuz ayına kadar çalıştığı patrondan 120.000 TL, temmuz ayından sonra çalıştığı patrondan 51.000 TL kazandığı durumda, sonraki çalıştığı patrondan aldığı fiyat 49.000 TL fiyattan fazla olduğu için 2020 yılına ait olarak 2021 yılı Mart ayının sonuna kadar beyanname verecek.

Bu ortada elde edilen fiyatlar üzerinden patronlar tarafından yapılan gelir vergisi kesintisi ile hayat/şahıs sigorta primleri, yeniden kendisi, eşi ve çocukları ismine ödemiş olduğu eğitim ve sıhhat harcamaları, Cumhurbaşkanı’nca başlatılan yardım kampanyalarına yapılan tıpkı ve nakdi bağışlar üzere harcamalar kanunun müsaade verdiği meblağlar oranında gelir vergisi hesaplamasında düşülecek.

Şirketlerden elde edilen kâr hisseleri

Hissedarı olunan şirketin 2020 yılı içerisinde kâr hissesi dağıtmış olması durumunda gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekebilir.
Tam mükellef kurumlardan elde edilen ve kâr hisselerinin yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan meblağ vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyana tabi öbür gelirlerin bulunmaması halinde, vergiye tabi gelir 49.000 TL’yi aşıyor ise beyan edilecek. Beyan edilecek meblağ üzerinden hesaplanan gelir vergisinden kurumun kâr dağıtımı sırasında hesapladığı yüzde 15 oranındaki vergi kesintisi düşülecek.
Yani 2020 yılında brüt 98 bin liradan fazla kâr hissesi geliri elde eden bir yatırımcının bu gelirini beyan etmesi gerekiyor.

Gayrimenkul satanlar, dikkat!

2020 yılında konut, bina, arsa ve arazi ve gibisi taşınmazları satanların, bu satıştan elde ettikleri çıkarı, 2021 yılının Mart ayının sonuna kadar gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmeleri gerekiyor. Ödemeler 2021 yılı içerisinde Mart ve Temmuz aylarında 2 eşit taksit olarak yapılacak.
Gayrimenkulünü, edinme tarihinden itibaren 5 yıl geçtikten sonra satanlar ile miras ya da bağış yolu ile edindikleri gayrimenkulleri satanlar, yararlarını beyan etmeyecek.

Elde edilen paha artış yararı hesaplanırken taşınmazın alındığı günden satışın gerçekleştiği tarihe kadar meydana gelen enflasyon artışı ve elden çıkarma hasebiyle yapılan ve satıcının üzerinde kalan masraflar ile ödenen vergi ve harçlar dikkate alınacak.
Kıymet artış yararının 18.000 TL fiyatın altında kalması durumunda gelir vergisi beyannamesi verilmesine gerek bulunmuyor.

Borsa çıkarları ve mevduat geliri

Yatırımcıların, BİST’te süreç gören yaptıkları pay senedi süreçlerinden oluşan yararlar, sürece aracılık eden banka yahut aracı kurum tarafından stopaja tabi tutuluyor ve vergi kesintisi (Menkul Değer Yatırım İştiraki pay senedi karlarında yüzde 10, öbür pay sentlerinde ise yüzde 0) yapma yükümlülüğü de bu kurumlara ilişkin. BİST’te gerçekleştirilen pay senedi süreçlerinden sağlanan yararlar, meblağı ne olursa olsun ayrıyeten beyan edilmiyor.

Yurtiçinde vadeli mevduatta bedellendirilen fonlardan elde edilen yararlar için de vergi kesintisi ilgili kurumca yapılıyor ve bu karlar için de beyanname verilmiyor.

TL mevduatlarda vergi oranları

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar vadeli hesaplarda yüzde 5
1 yıla kadar vadeli hesaplarda yüzde 3
1 yıldan uzun vadeli hesaplarda yüzde 0

Döviz tevdiatlarında vergi oranları

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 1 yıla kadar vadeli hesaplarda yüzde 20
1 yıldan uzun vadeli hesaplarda yüzde 18

Atlet ve sanatkarlar beyanname verecek

2019 yılının Aralık ayında yapılan düzenleme ile atletlere ödenen fiyatlarda kesinti yapılan gelir vergisi oranları değişmişti. Bu düzenleme bilhassa Türkiye Harika Ligi’nde forma giyen futbolculara yapılan ödemelerle ilgili vergilendirmeyi etkilemişti. Buna nazaran 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren atletlere yapılan fiyat ve fiyat sayılan ödemelerden şu oranlarda vergi kesintisi yapılmaya başlandı:

Lig adabına tabi spor kollarında en üst ligdekiler için yüzde 20

En üst altı ligdekiler için yüzde 10

Öteki liglerdekiler için yüzde 5

Lig metoduna tabi olmayan spor kollarındaki atletlere yapılan ödemeler ile ulusal atletlere milletlerarası karşılaşmalara katılmaları karşılığında yapılan ödemelerden yüzde 5

Bununla birlikte şayet mukavele 1 Kasım 2019 tarihinden evvel imzalanarak geçerlilik kazanmışsa bu kontrata istinaden yapılan ödemeler yüzde 20 değil yüzde 15 gelir vergisine tabi olacak. Atletler, 1 Kasım 2019 tarihinden sonra imzalanan mukaveleye istinaden 2020 yılında elde ettikleri fiyat geliri toplamı 600.000 TL meblağı aşarsa gelir vergisi beyannamesi verecekler.

Sanatkarlar açısından da durum farklı değil. 1 Ocak 2020 tarihinden sonra elde edilen gelir 600.000 TL’yi aşması durumda sanatçı, yıl sonunda gelir vergisi beyannamesi verecek. Elde ettiği gelir üzerinden hesaplanacak vergiden ise daha evvel kesintisi yapılmış olan yüzde 17 stopaj ise düşülecek.

Bu düzenleme vergi sorumluluğu spor kulüpleri ile bir arada atletlere da yüklenmiş durumda. Dolayısı ile atletlerin süreci yakından takip ederek beyan vaktini geçirmemeleri değerli.

BES yararlarının vergilendirilmesi

Ferdi emeklilik sisteminden (BES) elde edilen karlar için ilgili kurumlarca vergi kesintisi uygulanıyor, BES iştirakçilerinin bu karları için ayrıyeten gelir vergisi beyannamesi vermesi gerekmiyor. Vergi kesinti oranları şöyle:

10 yıldan az müddetle katkı hissesi ödeyerek ayrılanlar ile bu mühlet içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat meblağı üzerinden yüzde 15

10 yıl müddetle katkı hissesi ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile bu müddet içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat meblağı üzerinden yüzde 10

Emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet yahut tasfiye üzere mecburî nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat meblağı üzerinden yüzde 5.

Yarın: Devlet ‘Önce istihdam’ dedi