Dünyayı neredeyse bir yıldır kasup kavuran yeni tip koronavirüs salgını can almaya devam ediyor. Dünyada 1 milyon 300 binden fazla kişinin hayatına mal olan Kovid-19’a karşı önlemlerin yanı sıra tesirli ilaç ve aşı bulma çalışmaları da sürüyor. Aşı çalışmasını yürüten 70’den fazla şirketlerden kimileri binlerce denek üzerinde sürdürdükleri 3. faz çalışmalarından başarılı sonuçlar aldıklarını açıkladı. BioNTech ve Pfizer geliştirdikleri aşının yüzde 90’dan fazla, ABD’li Moderna da aşılarının yüzde 94.5 tesirli olduğunu duyurdu. Rusya ise Sputnik V aşısının yüzde 92 tesirli olduğunu açıkladı. Bilhassa BioNTech ve Pfizer ile Moderna’nın açıklamaları sonrası iktisat piyasaları ralli yaptı. Şirketlerin piyasa kıymeti ise yüksek oranlarda arttı. Türkiye’deki bilim insanları, aşıların aktifliğine temkinli yaklaşıyor. Nedeni ise bu oranların pazarlamaya yönelik olduğunu düşünmeleri….

Ülkeler ortası rekabet

“Pfizer aşısının yüzde 90 gözetici olduğu belirtiliyor fakat resmi makamlara verilmiş ve kelam konusu makamlar tarafından teyit edilmiş bir durum şu an kelam konusu değil” diyen Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Serhat Ünal, deneysel çalışmalar ve aktifliğiyle ilgili şunları dedi:

“Bu açıklamalar Pfizer yahut Almanya’daki firmanın erken değerlendirmesi. Pfizer aşısına güvendiği için tüm belge ve dataları FDA’ya teslim etti. FDA ise bağımsız bir küme tarafından kıymetlendirilmesi kararını verdi. Bağımsız uzmanlardan oluşan bir otorite faz 3 evresinde 40 bin kişini datalarını inceleyerek sonuca varacak. Çin aşısının da faz 3 çalışmaları devam ediyor. Şu an çok iyi gidiyorlar. Çin aşısının avantajı 100 yıldır kullanılan teknikle üretilecek olması. Rusya kendi aşısının yüzde 92, öteki ABD’li firma Moderna ise yüzde 94.5 aktiflikte olduğunu açıkladı. Bu noktada ülkeler ortası rekabet kelam konusu. Abartılı telaffuzlar olabildiği üzere Türkiye olarak dikkatli hareket etmek durumundayız. Kovid-19 sürecinde aşı çalışmaları üzerinden bilimle, siyaset iç içe girdi. Bu nedenle ‘Bizim açımız kesin tahlil. İşte kurtarıcı’ demek yerine biraz daha bekleyip temkinli olmakta yarar var. 2022’ye kadar aşılama biterse pandemi durdurulur.”

Ticari kar ön planda

Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan da şu kıymetli ihtarlarda bulundu:

“Alman menşeili bir aşı için yüzde 90 tesirli kelamı gerçek değil. Kelam konusu aşı yüzde 90 tesirli olsa bile Türkiye’deki insanların yüzde 66’sının aşılanarak bağışık hale gelmesi gerekir. Toplumun yüzde 66’sının aşı ile bağışıklanması için 2 yıl geçmesi gerekecek. Bu süreçte en büyük problem virüsün mutasyona uğraması. Lakin eldeki datalara nazaran virüsün mutasyon geçirip daha berbat bir forma dönüşeceğini varsayım etmiyoruz. Aşı halk sıhhati açısından olmazsa olmaz. Lakin birtakım ülkelerin ticari karı da düşünerek bir ekip insanları zafer kazanmış üzere göstermeye çalışıyor. ‘Muhteşem Türk’ diye sunulan birtakım şahısların şirket payları iki katına çıkıyor. Olaylara bir türlü  bağımsız, tarafsız gözle bakamıyoruz. Faz 3 denemesindeki aşının bir yıl koruyacağına ait bir argüman gerçek değil. Altını çiziyorum aşı hayati değerde fakat reklam yaparak, pazarlamaya soyunarak hareket edilmemesi gerekir. Pfizer’ın aşısının eksi 70 derece saklanması gerekiyor. ABD’de bile bu kadar fazla saklama ünitesi yok. 1 milyar doz üretilmesi planlanan bir aşıdan kelam ediyoruz. Bizim Hacettepe Tıp Fakültesi olarak bünyemizde yalnızca iki adet 150’şer kutu alabilen dolap mevcut.”

Pfizer’dan pilot aşı dağıtımı

Pfizer, Alman firması BioNTech ile birlikte geliştirdiği deneysel Kovid-19 aşının soğuk zincir bozulmadan tedarik edilebilmesi için şimdiden bir deneme programı başlattı. Pfizer, eksi 70 derecenin altında depolanması gereken aşının, farklı yerlere nasıl ulaştırılacağının simülasyonunu yapacak. Buna nazaran, ABD’nin Rhode Island, Teksas, New Mexico ve Tennessee eyaletlerinde muhtemel dağıtım meselelerinin tespit edilebilmesi için pilot bir program yürütülecek. Bu dört eyaletin, yüzölçümü, nüfusun çeşitliliği, altyapı ve kırsal bölgelere ulaşılması üzere açılardan çok farklı olmaları nedeniyle seçildiği belirtildi. Şirket açıklamasında, “Bu aşı tedariki pilot çalışmasından, tesirli Kovid-19 aşı programları yürütülmesi açısından öteki Amerikan eyaletlerine ve memleketler arası hükümetlere model olacak sonuçlar elde etmeyi umuyoruz” dendi. Şirket, acil kullanım müsaadesi başvurusu yapmadan evvel kasım ayının üçüncü haftasına kadar devam eden büyük ölçekli geç etap denemelerinden aşı hakkında kâfi güvenlik verisine sahip olmayı bekliyor. Öte yandan Belçika hükümeti gelecekte kullanım onayı verilecek olan koronavirüs aşısının fiyatsız olacağını duyurdu. -DIŞ HABERLER