Tarihi bölgelerde turistleri gezdirme ve tarihi anlatma konusunda alan kılavuzları ile rehber odaları ortasındaki ‘Kim anlatacak’ tartışması büyüyor. Turist rehberleri, 2004 yılında Ulusal Parklar’da görevlendirilen alan kılavuzlarının, misyonları dışına çıktığını belirterek Danıştay’a başvurdu. Danıştay, alan kılavuzlarının anlatım yapamaması lehinde karar verdi. Bu kere alan kılavuzları mevzuyu Meclis’e taşıdı.

TBMM Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu’nda görüşülen “torba kanun teklifi”nden alan kılavuzlarını sevindiren haber çıktı. Meclis’te kabul edilen torba yasaya nazaran, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı’nda alan kılavuzlarının vazife yapmaya devam edebilmelerine yönelik düzenleme yapılacak. Bu kapsamda kanuna “alan kılavuzu” tarifi eklenecek. Tarihi Alan Başkanlığı’nca belirlenen yöntem ve asıllara nazaran, düzenlenen kurs ve imtihan sonucunda başarılı olan ve yetkilendirilen, ziyaretçilere bilgi veren kişiyi tabir edecek. Bu durum turist rehberlerinin reaksiyonuna yol açtı.

Çanakkale Turist Rehberleri Odası Lideri Ümit Cihan Müşterioğlu, alan kılavuzluğuna karşı olmadıklarını belirterek, “Biz alan kılavuzlarının mesleğimiz olan turist rehberliği hizmetini sunmalarına karşıyız. 2021 yılında Danıştay’da onanan, alan kılavuzluğu evrakı ile “Rehberlik faaliyeti içinde bulunamaz” konusunda alınmış karar mevcut. Sıkıntı yalnızca anlatım yapma sıkıntısı değil, tıpkı vakitte bir hak kullanımı ile hak mağduriyeti problemidir. Türkiye’nin tarihi, kültürel, doğal hoşluklarını yerli ve yabancı turistlere anlatmak turist rehberlerinin hakkı ve yetkisi dahilindedir. Alan kılavuzlarının bu biçimde varlığı, bölgede var olan ve var olacak bütün rehberler için iş kaybı demektir” dedi. Aydın Turist Rehberleri Odası Lideri Ozan Sayın da, şu an alan kılavuzlarının yalnızca Çanakkale Bölgesi’nde anlatım yapabileceğini belirterek, “Ama vakitle öteki alan kılavuzlarının da bütün bölgelerde anlatım yapmasına sebep olabilir. Birlik olarak bu kararın kaldırılması için Anayasa Mahkemesi’ne gideceğiz” dedi. Kararın yerinde olduğunu belirten Çanakkaleli alan kılavuzcusu Bünyamin Nami Tonka ise şunları söyledi:

‘Sopa üzere kullanıyor’

“Burada, rehberler dışında kimse anlatamaz kuralı nedeniyle birtakım uygulamalarda bu kanunu sopa üzere kullanarak, yarımadada denetim ismine terör estiriyorlardı. ‘Bir daha buraya gelmem’ serzenişleri ve şikayetleri de arttı. Tekrar fiyat siyasetleri da çok yanlış uygulanıyor ve denetlenmiyordu. Alan kılavuzu, alan başkanlığının belirlediği fiyattan fazlasını alamazken, rehberler ise ucu açık olmak üzere fiyat alıyorlardı. Halkın memnuniyeti açısından alan kılavuzlarıyla uzunluk ölçüşecek düzeyde değiller. Alan kılavuzluğu Türkiye için yapılan en büyük kültür yatırımı olmuştur. ‘Burası bizimdir, kimse konuşamaz. Kanununuz yok zaten’ diyorlardı. Artık kanunumuzda var. Şevkle, aşkla, Mehmetçiği, Atatürk’ü, kahraman komutanlarımızı anlatmaya devam edeceğiz” diye konuştu.