Boşanma sonrası bayanların ve çocukların mağdur edilmemesi için verilen nafaka konusunda yine düzenleme yapılması için geçtiğimiz günlerde, Cumhurbaşkanlığı ve parti kümesinde toplantılar yapıldı. Adalet Bakanlığı nafaka mühletini 6 yılla kısıtlayan bir teklif getirdi. Bakanlığın teklifinde, alt hudut da 2 yıl olarak öngörüldü. Toplantıda, “Süre koymak gerçek değil, kimi boşanmalarda nafaka vermeye gerek yokken, birtakım davalarda ömür uzunluğu nafaka ödemek zorunda bırakılması gerekebilir. Bu mevzuda takdir yargıçlara bırakılmalı” değerlendirmesi yapıldı.

ALTERNATİF TEKLİFLER

Hürriyet’ten Nuray Babacan’ın haberine nazaran bakanlığın daha evvel yaptığı alternatifli çalışmada, ‘nafakanın 5 yıl periyodik olması’, ‘evliliğin müddetiyle sınırlandırılması’, ‘evliliğin yarısı kadar müddetle sınırlandırılması’ teklifleri yer almıştı.

ORTALAMASI 370 LİRA

Kamuoyunda aylardır tartışılan nafaka konusunda çarpıcı bir tablo ortaya çıktı. Bayan Dayanışma Vakfı’nın “Yoksulluk Nafakası Araştırması Raporu”, 11 vilayette, 1994-2019 tarihleri ortasında açılmış 140 boşanma davası üzerinden hazırlandı. Buna nazaran hükmedilen nafakanın yüzde 66.4’ü 0-500 TL, yüzde 10’u 500-1000 TL ortasında, yüzde 2.1’i 1000-2000 TL ortasında, yüzde 2.2’si ise 2000 TL’den yüksek. Nafaka ortalamasının 370 TL olduğu görüldü.

NAFAKA: VADELİ Mİ SÜRESİZ Mİ OLMALI?

Hürriyet Gazetesi müellifi Fulya Soybaş, nafaka tartışmalarıyla ilgili uzmanlarla görüştü… Yoksulluk nafakasının ağır formda gündeme gelmesinin üzerinden 2 yasama devri geçti. Gözler Meclis’in yeni yasama periyoduna çevrilmişken bahis AK Parti toplantısında yine gündemdeydi. Adalet Bakanlığı’nın ‘2- 6 yıl ortası mühlet sınırı’ teklifini AK Partili vekiller desteklemezken, nafaka müddetinin davanın durumuna nazaran hâkim inisiyatifine bırakılmasını isteyenler çoğunlukta. Elbet mevzunun 2 tarafı var. Hem bayanlar hem de ‘nafaka mağdurları.’ Bakın onlar süresiz nafaka konusunda neler diyor…

SANILDIĞI ÜZERE SÜRESİZ DEĞİL

Avukat Selin Nakıpoğlu nafaka konusunda asıl mağdurun erkekler değil, bayanlar olduğunu söylüyor. Pekala nasıl? Boşandığı ya da boşanma basamağında olduğu bayana 200-300 lira nafaka vermemek için baskı yapan ve hatta şiddet uygulayan erkekler olduğunu hatırlatan Nakıpoğlu, “Nafaka ölçüleri bayanları yoksulluktan kurtaracak ya da çocukların bakımını karşılayacak seviyede değil. Nafaka ödemekle yükümlü erkeklerin birçok gelirlerini minimum fiyattan göstermek, kayıt dışı çalışmak ve malvarlıklarını diğerinin üzerine yapmak üzere teknikler ile nafaka ölçüsünü düşürmekte. Nafakasını nizamlı alamayan bayanların birçok icra takibi yoluna gitmemekte, gidenlerin ise birçoklarının erkeğin ikametgâh adresini değiştirip tebligatı almaması üzere nedenlerle eli boş kalmakta” diyor.

Birçok bayanın “Yeter ki yakamdan düşsün” diyerek nafaka hakkından feragat etmek zorunda kaldığını da hatırlatan avukat Nakıpoğlu “Toplumsal cinsiyet ve cinsiyete dayalı işbölümünün bu kadar keskin sınırlarla çizilmiş olduğu bizim üzere toplumlarda bayanların işgücüne iştirak oranı düşük. Evlilik birliği içerisinde hiç çalışmamış, çocuklara bakmış, tüm emeğini eşinin ve çocuklarının hizmetine sunmuş bayanlara boşandıktan sonra ‘Ne yaparsan yap!’ deniliyor. 45 yaşına gelmiş, 3-4 çocuk bakmış ve hiç çalışmamış bir bayan iş bulabilir mi? Evliyken ‘Aman çalışmasın, meskeninin bayanı olsun’ boşandıktan sonra ‘Gitsin çalışsın!’ Bayanın yok sayıldığı onca yıl ne olacak?” diye soruyor.

MAGAZİN FİGÜRLERİ ÖRNEK DEĞİL

Ünlülerin ya da magazin figürlerinin veyahut 2-3 zenginin eski eşlerinden aldığı nafakalardan yola çıkarak bayanların genelinin nafaka ile zenginleştiğini düşünmenin toplum gerçeğini yansıtmadığını söyleyen avukat Nakıpoğlu, “Türkiye’de yüksek nafaka oranı yüzde 1, geriye kalan yüzde 99’un 200 liralık nafakayı dahi alamadığını biliyoruz. Diyelim bayan çalışmak istedi, iş de buldu. Çocuğunu nereye bırakacak? Bakım emeğini kim üzerinden alacak?” diyor. Avukat Nakıpoğlu ‘Süresiz nafaka kaldırılsın’ şiarıyla yapılan tartışmaların anlamsızlığına Türk Uygar Kanunu’na atıfta bulunarak şu örneği veriyor: “176. unsurda nafakanın kaldırılmasına ait koşullar belirli. Buna nazaran nafakasını ödeyemeyecek durumdaki kişi, dava açıp durumunu ispatlaması halinde bu yükümlülükten kurtulabilir. Ayrıyeten nafaka yükümlülüğü evlilik ve vefat durumunda otomatik, nafaka alanın yoksulluktan kurtulması ve koşullarının iyileşmesi halinde ise dava ile ortadan kalkar.”

HÂKİME BIRAKILMASIN MÜHLET SONU KONULSUN

Süresiz Nafaka Mağdurları Platformu üyelerinden Mesut Arabul, bugüne kadar 25 bin erkeğin nafakasını ödeyemediği için mahpus cezasına çarptırıldığını ve ferdî mağdur sayısının 700 binden fazla olduğunu söylüyor. Arabul’a “Devletten beklentiniz nedir?” diye soruyorum. Arabul, “Nafaka müddetinin hâkimin takdirine bırakılmasını istemiyoruz. Ya o gün hâkim makûs bir gün geçiriyorsa ya da cinsiyet kayırması içindeyse… O vakit ne olacak? Biz yasal çerçevenin mühlet ile sonlandırılmasını, örneğin 2 ile 6 yıl ortası üzere, hâkimin takdirinin de bu yasal hudutlar içerisinde geçerli olmasını istiyoruz” diyor.

BAYANI BOŞANDIĞI ERKEĞE ‘YÜK’ ETMEYİN

Arabul, Adalet Bakanlığı’nın nafaka çalışmalarını tamamladığını da belirterek “Bu noktada Adalet Bakanlığı’nın yanındayız. Nafakaya müddet sonlandırması kural. Fakat Aile, Toplumsal Siyasetler Bakanlığı ‘Olmaz’ diyor. Bu rahatsızlık verici. Hukuk, Adalet Bakanlığı mı yoksa bu mevzuda bir fikri olmayan Aile Bakanlığı’nın mı konusu?” diyor ve bayan dernekleri ile şahsi hengamesi olmadığını söyleyerek şöyle devam ediyor: “Kavgamız sistemin yanıltılmaya çalışılmasından kaynaklı. Nafakanın süresiz olmadığı, kolay halde iptal edilebileceği algısı oluşturuldu. Meğer o denli değil. ‘Kadınlar mağdur’ deniyor. Güya boşanan bayanların hepsi konutta oturuyor. Eski Türkiye yok artık! Bayanlar iş hayatına çoktan entegre oldu. Kadın-erkek ayrımı yapmadan insanlığın kazanacağı ortak bir düzenleme olsaydı keşke. Olmadı! Bayanı boşandığı erkeğin sırtına yük olarak verirseniz o yükü kaldırmayan erkek de maalesef istenmeyecek durumlara meyledebilir.”

MÜDDETLİ LAKİN YÜKSEK ÖLÇÜDE VERİLSİN

Avukat Mesut Öcal yoksulluk nafakası ölçüsünün nafaka borçlusunu ekonomik darboğaza soktuğu telaffuzlarına katılmıyor ve “Türkiye’de yoksulluk nafakası ortalama 300-500 TL aralığındadır. Bu ölçü ortalama bir yükümlünün maaşının 5’te birinden daha az. Durumun kendilerini icralık ettiğini, mahpuslara düşürdüğünü tez edenlerin savları pek de gerçekçi değil. Bu hususta asıl mağdur nafaka alacaklılarıdır ki birçoklarından bu para ile geçinmesi beklenmekte. Gaye adaletsizliğin giderilmesiyse nafaka ölçülerinin insani bir düzeye yükseltilmesi gerekir” diyor. Öcal’ın önerisi nafaka müddetinin takdirinin, alt-üst müddet kısıtlaması olmadan hâkime bırakılması istikametinde: “Hâkim somut vakanın özelliklerine nazaran yoksulluğun ortadan kalkacağı süreyi tespit edip buna nazaran müddetli yoksulluk nafakasına hükmedebilir. Bu sayede hem nafaka borçlusu için yıllara yayılan ağır bir yükümlülüğün sürmesi engellenecek, hem de nafaka alacaklısının iş hayatına iştiraki teşvik edilecektir.”